Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Pojęcieifunkcjeobronykoniecznej
miernościobronydozamachu,interpretowanywsensiekonieczności
zachowaniaproporcjimiędzydobremzagrożonymzamachemado-
bremnaruszonymwwynikuobrony
8
.
Interesująceujęciewarunkówdopuszczalnościobronyspotyka-
mywprawieangielskim.Dopuszczalnezgodnieznimjestużyciesiły
wobronieprzednatychmiastgrożącymatakiem,alemusionobyćra-
cjonalneiuzasadnioneokolicznościami(reasonableuseofforce)
9
.Podobne
ujęciaspotykamywprawiekarnymStanówZjednoczonychAmeryki.
Przyjmujesięwięc,żezaatakowanymaprawodoczynnegoodpierania
zamachunażycie,zdrowie,wolność,atakżepołączonychzużyciem
przemocylubdokonaniemwłamania,zamachównamienie,chybaże:
a)zamachzostałcelowosprowokowany,b)wgręwchodzidziałanie
funkcjonariuszapublicznegowramachprawa,c)zamachmamiejsce
wewzajemnejbójce
10
.Jeżelichodziograniceużyciasiływobroniepod-
kreślasię,iżniemożeonoUprzekraczaćkoniecznościimusibyćodpo-
wiedniedookolicznościzamachu(regułanomoreforcethanisnecessary
andappropriateunderthecricumstances).Przepisyustawodawstwstano-
wychiorzecznictwokazuistyczneopisująprzypadkidopuszczalno-
ściużyciabronipalnejiinnychśrodkówzagrażającychżyciu(useof
deadlyforce).Wzasadziedotyczytoodpieraniazamachuzagrażające-
gofatalnymikonsekwencjami(tzw.deadlyorfeloniousattack),jeżelisto-
sującyobronękoniecznąmiałracjonalnepodstawy,bywierzyć,żeta-
kiewłaśniekonsekwencjegrożą
11
.Należydodać,żeprawoanglosaskie
szczególneuprawnieniaprzyznajeobroniedomostwprzedbezpraw-
nymnajściem(theprivilegeofdefenseofhabitation).Jednakceloweużycie
broniskutkująceśmierciąnapastnikaorzecznictwouzależniaodoko-
licznościwskazującychnaistnienierealnegozagrożeniaosóbwnim
zamieszkujących
12
.
8
R.A.Frosali,Dirittopenale–partegenerale,Mediolan1974;por.teżW
.Pompe,Dasniderlandische
Strafrecht(w:)DasauslandischeStrafrecht(Hrsg.Mazger,SchonkeundJescheck),Bd.V.1976,s.7,ajeże-
lichodzioustawodawstwohiszpańskieiargentyńskie,L.JimenezdeAsua,Tratadodederechopenal,
t.IV
,BuenosAires1961,s.25–55,195–232.
9
BliżejJ.Heaton,CriminalLaw,OxfordUniversityPress2004,s.192in.
10
Zob.J.Dressler,UnderstandingCriminalLaw,NowyJork2001,s.221–272.
11
WedługamerykańskiegoModelPenalCode(§3.04.2),użyciedeadlyforcejestusprawiedliwione
tylkowtedy,gdyzamachzagrażałżyciulubciężkimuszkodzeniemciała(seriousbodilyinjury),zgwał-
ceniem(forciblerape)alboporwaniemosoby(kidnapping).
12
Zob.J.Dressler,UnderstandingCriminal...,s.205–206.
14
