Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Pojęcieifunkcjeobronykoniecznej
odkoncepcjiidealistycznej,gdydodawał:UKtoodpierabezprawnyza-
mach,tenbroninietylkosiebie,aletakżeideiprawa”
24
.
Trzebawszakżestwierdzić,że–pozbawionaelementówideali-
stycznych–koncepcjaobronykoniecznejjakoczynubroniącegoprawa
przedbezprawiem,byłażywarównieżwpóźniejszympiśmiennictwie
25
,
atakżeworzecznictwieSN,wktórymczytamy,iżinstytucjataUmana
celu(...)kształtowanierespektowaniazasady,żeprawoniepowinno
ustępowaćprzedbezprawiem”orazżeobronakoniecznaUjestobroną
prawaprzeciwkobezprawiu”
26
.
Wdoktryniepaństwtzw.realnegosocjalizmuwysuniętotezę,iż
obronakoniecznamanacelunietylkoochronęinteresujednostkiijej
prawpodmiotowych,czyteżideiprawaUwogóle”,ależejestinstru-
mentemprzyczyniającymsiędoutrzymaniaporządkuprawnegoijego
ochronyprzedzamachaminadobraspołeczne.Wtymujęciu,obrona
koniecznastałasięnietylkoprawempodmiotowym,leczwręczoby-
watelskimobowiązkiem
27
.Uzasadniająctenpogląd,N.F.Kuzniecowa
pisała,żeobronakoniecznawypływazmoralnegoobowiązkuprzyczy-
nianiasiędozachowaniaipomnażaniadobraspołecznego,cowymaga
aktywnejpostawywobecnaruszycieliinteresówspołecznych
28
.Wlite-
raturzeNRDW.Orschekowskywproststwierdzał,żeten,ktoUuchy-
lasięprzedatakiemiwybieraucieczkę,liczyćsięmusizpotępieniem
swojegopostępowaniaprzedsocjalistycznąopinięspołeczną”
29
.
Oboktakakcentowanegoaspektuzgodnościaktywnegokorzy-
staniazobronykoniecznejzmoralnościąsocjalistyczną,pojawiałsię
teżwliteraturzeaspektpolityczno-kryminalnytejinstytucji.W.I.Tka-
czenkopisałnp.,żeobronakoniecznaspełniaistotnąfunkcjegeneral-
no-prewencyjną,gdyżUprzyczyniasiędoumocnieniapostawposza-
24
J.Makarewicz,Prawokarne–wykładporównawczy...,s.173.
25
Zob.I.Andrejew,Polskieprawokarne,Warszawa1989;J.Bafia,K.Mioduski,M.Siewierski,Kodeks
karny.Komentarz,Warszawa1977,s.94.
26
Zob.wyrokSNzdnia27lipca1973r.,IVKR153/73,OSNKW1974,nr1,poz.5,orazwyrokSN
zdnia10stycznia1974r.,IIIKR317/73,GazetaPrawnicza1974,nr9.
27
Zob.I.Andrejew,L.Lernell,J.Sawicki,PolskieprawokarnePolskiLudowej,Warszawa1950,s.194;
dodaćnależy,żewuzasadnieniudoprojektuk.k.z1969r.równieżznalazławyraztakoncepcja,
amianowiciewstwierdzeniu,żeobronakoniecznaUjestnietylkoprawem,leczwnowychwarun-
kachustrojowychnawetobowiązkiemspołecznymkażdegoobywatela”.Zob.Projektkodeksukarne-
go.Uzasadnienie...,s.103.
28
N.F
.Kuzniecowa,Ugołownyjsudimoral,Moskwa1967,s.40.
29
W
.Orschekowsky,StrafgesetzbuchderDDR.AllgemeinerTeil,Berlin1969,s.16–17.Dodaćtrzeba,
żetezatamiałaoparciewtreści§17k.k.NRDzdnia12stycznia1968r.
18
