Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Pojęcieifunkcjeobronykoniecznej
Odparciebezprawnegozamachunadobroczłowiekalubdobro
społecznejestocenianejakoczynpozytywnyzpunktuwidzeniaspo-
łeczno-moralnego.Przepisynormująceobronękoniecznąmająwięc
istotneznaczeniewkształtowaniuwłaściwychocenprawnychimoral-
nych,spełniająistotnąrolęwychowawczą
33
.Takieteżznaczenieprzy-
wiązywaćnależydowłaściwegoukształtowaniawpraktycedopusz-
czalnychgranickorzystaniaztejinstytucji.
3.Obronakoniecznajakokontratypprzestępstwa
Obowiązującykodekskarnyujmujeobronękoniecznąnaczoło-
wymmiejscuwśródokolicznościwyłączającychodpowiedzialnośćkarną
(rozdziałIII).Okolicznościtedzielisięna:uchylającekaralnąbezpraw-
nośćczynu(tzw.kontratypy)orazwyłączającewinę,chociażczynnie
jestpozbawionycechybezprawności(np.zabójstwopopełnioneprzez
osobęniepodlegającąodpowiedzialnościkarnejzpowodunieletniości
lubniepoczytalności).Wtymostatnimwypadkuwgręwchodziczyn
zabroniony,aczkolwieknieprzestępstwo
34
.Odrębnycharaktermauchy-
lenieprzestępnościwskutekznikomościspołecznejszkodliwościczynu,
albowiemczyntakijestformalniebezprawny,atakżezawierapewien
stopieńwiny,jednakżejegoujemnaspołecznietreśćjestniewystarcza-
jącadouznaniatakiegoczynuzaprzestępstwo(art.1§2k.k.)
35
.
Obronękoniecznązaliczasiędopierwszegozwymienionychze-
społówokoliczności,gdyżpozbawiaczyncechybezprawności(kon-
tratypy).Czynpodjętywramachobronykoniecznejniestanowiprze-
stępstwa(art.25§1k.k.),chociażformalniemożewypełniaćznamiona
ustawoweczynuzabronionego(np.naruszenienietykalnościcielesnej,
uszkodzeniaciałanapastnika).
Interpretacjaobronykoniecznejjakookolicznościwyłączającejod-
powiedzialnośćkarną,niesiezesobąwieleistotnychproblemów.Oile
samouchylenieprzestępności,awięciodpowiedzialnościkarnej,jest
33
TakrównieżM.Szafraniec,Przekroczeniegranicobronykoniecznejwpolskimprawiekarnym,Kra-
ków2004,s.29.
34
Możetouzasadniaćstosowaniewobecsprawcypozakarnychśrodków,jak:środkiwychowaw-
czeipoprawczewobecnieletnichorazśrodkizabezpieczającewobecniepoczytalnych(zob.art.94
i99k.k.);zob.A.Marek,Kodekskarny.Komentarz,wyd.4,Warszawa2007,s.66–67.
35
WedługterminologiiprzyjętejprzezA.Zolla,czyntakijestkarniebezprawny,aleniekarygod-
ny.Zob.Kodekskarny.Częśćogólna.Komentarz,red.A.Zoll,Warszawa2007,s.27–28.
20
