Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
CzęśćI.Podstawoweobserwacjeastronomiczne
•Opierającsięnawielokrotnychobserwacjachwzrokowych,ustal,jakiejest
położeniedużejositarczySłońcaiKsiężycawzględemhoryzontu.
•Porównującobserwacjewykonanewróżnychdniach,ustal,czystopień
spłaszczeniazależyodwysokościobiektuponadhoryzontem,odstanuatmosfery,
odtego,czyobiektwschodzi,czyzachodzi.
•Sprawdź,czywtymsamymdniu,zdokładnościądobłęduoceny,spłaszczenie
tarczKsiężycaiSłońcajesttakiesamo.
Naczęśćpostawionychpytańmożnaodpowiedziećchoćbynapodstawiezdjęć
prezentowanychwróżnychpublikacjachlubuważnychobserwacjiwzrokowych.Aby
odpowiedziećnapozostałepytania,niezbędnebędzieprzeprowadzeniesamodziel-
nychobserwacjizapomocąnarzędziobiektywnierejestrującychrzeczywistość.Do
wykonaniategozadaniaznakomicienadasięukładlornetka–ekranlublornetka–
aparat4,którychkonstrukcjaisposóbkorzystaniaznichzostałyopisanewdo-
datkuA.ObrazSłońcalubKsiężycatworzonyprzezlornetkęmożnaobserwować
naekranielubfotografować.Celemobserwacjibędziepomiar(naekranielubna
zdjęciu)dużejimałejosielipsytarczySłońcalubKsiężyca.Wielkośćspłaszczenia
możnaokreślaćwartościąstosunku(I−b)/I,gdziebjestkrótszą,Izaśdłuższą
osiąelipsy.PonieważwielkośćobrazuSłońcalubKsiężycatworzonegoprzezlor-
netkęjestzależnaododległościekranu(lubaparatu)odokularulornetki,więc
dlazagwarantowaniaporównywalnościpomiarówI,bzróżnychokresównależy
szczególniezadbaćoto,bypodczaskażdejobserwacjiodległośćekranuodokularu
lornetkibyłajednakowa.FotograficznarejestracjaobrazówSłońcalubKsiężycabę-
dziewymagałaprecyzyjnegodoboruparametrówekspozycji.WdodatkuBznaleźć
możnakilkauwagdotyczącychdoborutychparametrów.
JeśliwykonaneobserwacjepotwierdząrealnośćspłaszczeniatarczSłońca
iKsiężyca,podejmijsamodzielnąpróbęwyjaśnieniategozjawiskaiopisznajbar-
dziejsatysfakcjonującecięwyjaśnienie.Jeślipróbazbudowaniawłasnejhipotezy
niepowiedziesię,poszukajwyjaśnieniawliteraturze5.
Jeślizobserwacjiwyniknie,żewpobliżuhoryzontużadenzwymiarówtarczy
SłońcaiKsiężycaniejestpowiększony(wporównaniuzsytuacją,gdyobietarczesą
widocznewysokoponadhoryzontem),zastanówsięnadpsychologicznymiprzyczy-
namipowszechnegomylnegowrażenia,żeobateobiektywydająsięwiększe,gdy
sąbliskohoryzontu.Wposzukiwaniuwyjaśnieniamożebyćpomocnanastępująca
sugestia.Odwołującsięwyłączniedowłasnychwrażeń,odpowiedznapytanie:Czy
odległośćdoSłońcalubKsiężycaznajdującychsiębliskohoryzontuwydajecisię
takasama,jakwtedy,gdyznajdująsięonewysokonaniebie?Pytanietomożna
teżsformułowaćinaczej:Jakiejesttwojewrażeniedotycząceodległościsklepienia
niebawkierunkuzenituiwkierunkubliskimhoryzontu?Czyodległościtewydają
cisiętakiesame?
4Jeszczelepszymnarzędziembyłbyaparatfotograficznyzobiektywemoogniskowej
≥200mm.
5J.Stodółkiewicz7Astrofizykaogólnazelementamigeofizyki7PWN7Warszawa1977;
J.Kreiner7Astronomiazastrofizyką7WydawnictwoNaukowePWN7Warszawa1992.
