Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ObywaTelSTwo
PoliS
aTeŃSkiej
27
byćmoz
úekosztemzmniejszenialiczebnościcałegozwia
þzkuobywatelskiego.
Nieliczbaobywateli,alejakośćichprawmiałazatemznaczeniepriorytetowe
39
.
UstawodawstwoPeryklesamiałodwiezasadniczewłaściwości–popierw-
szepowodowałonoczyszczenie”gronaobywateliztych,którzyuzyskali
obywatelstwowsposóbnielegalny,podrugiezaślegalnychobywatelistymu-
lowałodoszerszejpartycypacjiwdemokratycznymsystemierza
þdów.Perykles
uczyniłbowiemzobywatelaAtento,coArystoteles
40
nazwałpóźniejnzwie-
rze
þciempolitycznym”czytez
únistota
þpaństwowa
þ”(politikonzoon).Ateńska
wspólnotaobywatelskastałasie
þzaś,zasprawa
þreformyPeryklesa,uz
úywaja
þc
słówM.I.Finleya
41
,nspołecznościa
þbezpośredniegokontaktu”.P.Leveque
42
celnieskonstatował,iz
úwokresierza
þdówPeryklesapełnieniefunkcjipań-
stwowychzacze
þłobyćzawodem.Jedna
þzpodstawowychinnowacjiateńskiego
me
þz
úastanubyłobowiemwprowadzeniepensjidlatych,którzychcielibrać
udziałwposiedzeniachzgromadzeniaidecydowaćosprawachpaństwowych.
Wtensposóbukształtowałysie
þwarunkipotrzebnedozaistnieniademokracji
bezpośredniejipowszechnejpartycypacjiobywateliwz
úyciupaństwa.
1.3.STaTuSobywaTelaaTeŃSkiego
ArystotelesowskaPolitykaorazUstrójpolitycznyAtenstanowia
þdziśgłówne
źródławiedzynatematobywatelstwaateńskiego,któregoostatecznewymogi
ukształtowanezostałyzaczasówPeryklesa.Obywatelstwaniemoz
únabyło
wówczasnabyćwdrodzezamieszkiwanianaterytoriumpaństwa,ajedynie
przezurodzenieba
þdźprzeznadanie.Pochodzeniebyłoprzytymkryterium
najistotniejszym,naturalizacjazaśmiałamiejscebardzorzadko
43
.Nadanie
obywatelstwabyłoprzywilejemiwielkimzaszczytem.Ateńczycydbalioto,
abyniktnieprawnieniemógłnabyćobywatelstwa,iwtymcelusystematycznie
przegla
þdanorejestryobywatelskie
44
.Naturalizacjadotyczyłaprawiezawsze
pojedynczychjednostek,choćzdarzałysie
þprzypadki,gdyudzielanoobywatel-
stwakolektywnie,aincydentalnie–nawetcałymspołecznościominnego
państwa,cozazwyczajwia
þzałosie
þzzasługamiobcychwspólnotnarzecz
Ateńczykówwokresiewojny
45
.
39
Por.L.Canfora,Obywatel,w:J.-P.Vernant(red.),CzłowiekGrecji,ŚwiatKsia
þz
úki,Warszawa
2000,s.154orazA.Krawczuk,Perykles...,op.cit.,s.157.
40
Arystoteles,Polityka,1253a,op.cit.
41
M.I.Finley,Politykawświeciestaroz
żytnym,przeł.D.Kozińska,WydawnictwonZnak”,
Kraków2000,s.101.
42
P.Leveque,Światgrecki,przeł.J.Olkiewicz,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa
1973,s.253.
43
Arystoteles,Polityka,1274b,op.cit.
44
M.H.Hansen,DemokracjaateńskawczasachDemostenesa.Struktura,zasadyiideologia,
przeł.R.Kulesza,WydawnictwonDiG”,Warszawa1999,s.106.
45
Typowymiprzykładamisa
þnadaniaobywatelstwaateńskiegoPlatejczykomw427rokup.n.e.,
atakz
úeSamijczykomw405rokup.n.e.
