Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ObywaTelSTwo
PoliS
aTeŃSkiej
25
dopuszczałodoniegocudzoziemcówdoz
úywotniowygnanychzojczystego
kraju,atakz
úetychobcokrajowców,którzyzamieszkiwaliwAtenachjuz
úna
stałeitrudnilisie
þrzemiosłem
28
.Prawotonalez
úyuznaćzalogiczne,biora
þc
poduwage
þfakt,iz
údlaobugrupbeneficjentównowychprzepisównieodzowna,
lubconajmniejroztropna,musiałabyćwiernośćnowejojczyźnie.Reformy
Solonamiałycharakterprzełomowy,albowiemkonsolidowałyspołeczeństwo,
wzmacniałyprzywia
þzaniedopaństwajegoczłonkówiwychodziłynaprzeciw
rosna
þcejroliAtenjakopote
þgimorskiej.A.Turyn
29
takoceniłdziałalność
Solonanagruncierozwojuinstytucjiobywatelstwa:nSolonjestpierwszym
me
þz
úemstanuwhistoriikulturyeuropejskiej,któryobywatelstwo(...)jako
dobroosobistedźwiganawyz
úszypoziom”.
Kolejnewaz
únereformybyływdraz
úanewlatach508–507p.n.e.przez
Klejstenesa
30
.Polityktenprzeprowadziłnowypodziaładministracyjnylud-
ności,cowedługArystotelesa
31
miałosłuz
úyćpowie
þkszeniuliczbytych,którzy
moglisie
þcieszyćposiadaniemprawpolitycznych.Zasadnicza
þtreścia
þreformy
Klejstenesabyłozasta
þpienieobowia
þzuja
þcegowcześniejrodowegopodziału
Attykinowymsystememterytorialnym.Statusobywatelskiuzyskaławwy-
nikutychzmianubogaludność,którazamieszkiwałaperyferieateńskiej
polis.Znowegopodziałuskorzystaćmiałotez
úwielucudzoziemców,wtym
cze
þśćzapewnenieprawnie,corodziłouStagirytypytanieolegalnośćoby-
watelstwanabytegowtensposób.Filozofdoszedłjednakdowniosku,z
úe
nitychtrzebanazwaćobywatelami”
32
,skorowieluobywatelinieprawnie
stałosie
þurze
þdnikami,aichwładzajestuznawanazalegalna
þ.Nowychoby-
wateliobcegopochodzenianazywanowAttyceneopolites.Powie
þkszone
gronoobywatelskieoznaczałodalsza
þdemokratyzacje
þipogłe
þbianiejedności
ateńskiegopaństwa.N.G.L.Hammond
33
trafnienazwałnowystanrzeczy
nustrojemzrównowaz
úonym”.
ZKlejstenesemwia
þz
úesie
þjednakrówniez
úpowstaniespecyficznegoidość
kontrowersyjnegoprawaobywatelskiego,zwanegoostracyzmem.Ostracyzm
byłszczególnymrodzajemsa
þduorganizowanegoprzezzgromadzenieludowe,
którydośćcze
þstostosowanowVwiekup.n.e.Prawemobywatelibyłowypi-
sanienaskorupieglinianej(ostrakon)imieniategoobywatela,któregopo-
czynaniamogłysie
þwydawaćniebezpiecznedlafunkcjonowaniaateńskiej
demokracji.Jeśliktośzebrałponad6tysie
þcygłosów,musiałopuścićpolisna
28
Plutarch,Solon,24,op.cit.
29
A.Turyn,Sylwetygreckie,nWiedzaiZ
úycie”1934,nr8–9.Zob.tez
úW.Lengauer,Staroz
żytna
Grecjaokresuarchaicznegoiklasycznego,WydawnictwonDiG”,Warszawa1999,s.72orazT.
Wałek-Czernecki,S.Witkowski,Dziejegreckie,cz.I,Kurpisz,Poznań1996,s.187–188.
30
Pełnykatalogówczesnychreform,wrazzopisemzmianwpodzialeadministracyjnymludności,
zostałprzedstawionyprzezJ.B.Bury’egoiR.Meiggsa(AHistoryofGreecetotheDeathofAlexander
theGreat,Macmillan,London1975,s.136–138).
31
Arystoteles,UstrójpolitycznyAten,XXI.2,op.cit.
32
Arystoteles,Polityka,1275bi1276a,op.cit.
33
N.G.L.Hammond,DziejeGrecji,przeł.A.Świderkówna,PIW,Warszawa1973,s.243.
