Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzĘśćI.STaro¿yTnePierwowzoryobywaTelSTwa
WAtenachistniałyspecjalneśrodkiochronne,przyje
þtewceluprzestrze-
ganiaprawaobywatelstwa.Przedewszystkimcze
þstostosowanowspomniane
juz
úrewizjelistobywatelskich,azwykłaskargapublicznamogłaspowodować
urze
þdowezbadanieniejasnościzwia
þzanychzestatusemobywatelskimkon-
kretnychjednostek.Osoby,którymudowodniononabycieobywatelstwawspo-
sóbniezgodnyzprawem,mogłybyćpozbawionecałegomaja
þtku,anadtostać
sie
þzdnianadzieńniewolnikami.Mniejrygorystycznym,choćnadalsurowym
rozwia
þzaniembyłakarazwanaatymia
þ,którapolegałanacze
þściowymlub
całkowitym,czasowymlubdoz
úywotnim,pozbawieniuprawobywatelskich.
Karatagroziłazaniewypełnianieobowia
þzkówobywatelskich,naprzykładza
uchylaniesie
þodsłuz
úbywojskowejba
þdźodpłaceniapodatków,atakz
úechoćby
zapieniactwo.Najcie
þz
úsza
þkare
þstanowiładlaobywatelaepitimia,któraozna-
czałautrate
þwszystkichprawobywatelskichwdrodzebanicji.Wygnanie
mogłobyćjednakzczasemuchyloneuchwała
þzgromadzenia.
1.4.NieobywaTelewS³u¿bieobywaTeli
Analizamodeluobywatelstwaateńskiegoniemoz
úebyćpełnabezzwrócenia
uwaginatychmieszkańcówpolis,którzyobywatelstwanieposiadali,ale
słuz
úyliinteresomobywateli.Grupatadzieliłasie
þnadwieróz
únespołeczności:
wolnychiniewolników.Wolni,którzyniebyliobywatelamiateńskimiwzna-
czeniubiernymlubczynnym,posiadalistatusobcokrajowców,azatempo-
chodzilispozaAtenlubAttyki.Cicudzoziemcy,którzynastałeosiedlilisie
þ
natereniepolisateńskiej,nazywanibylimetojkami(métoikoi)
52
.Metojkowie,
choć–podobniejakobywateleczynni–podlegaliobowia
þzkowejsłuz
úbie
wojskowejimusielipłacićpodatki,nieposiadaliz
úadnychprawpolitycznych,
mimoiz
újakoludziomwolnymprzysługiwałyimpewneinneprzywileje.
ObcokrajowcymogliprzedewszystkimpracowaćnaterenieAten,aponiewaz
ú
niemieliprawanabywaniaziemiczytez
úposiadaniawłasnegodomu,trudnili
sie
þgłówniehandlem,rzemiosłemlubwchodziliwskładzałógstatków.Profesje
tepowszechnieuznawanowAtenachzamniejprestiz
úoweaniz
úeliuprawa
ziemi.Ziemianalez
úałabowiemniemalwyła
þczniedoobywateli;ichoćbez-
pośrednia
þstycznośćzpraca
þnarolimieliprzedewszystkimniewolnicy,to
właśniepełnoprawniAteńczycynadzorowaliichprace
þiczerpalizyskize
sprzedaz
úypłodówrolnych.Mimozakazunabywaniaziemiwielumetojków
wypracowałosporemaja
þtkikorzystaja
þczszerokiejswobodygospodarczej,zaś
be
þda
þcjuz
úkrezusaminierzadkouzyskiwałospecjalnepozwolenianazakup
nieruchomości,anawetkoncesjikopalnianych.
Metojkowiemusieliposiadaćopiekunów(prostates),którzywywodzilisie
þ
zgronaobywateliateńskich.Patroniwspieraliswychpodopiecznychnaroz-
52
Słowometoikoioznaczadosłownienmieszkaja
þcyrazem”.Zob.szerzejM.Grant,TheClassical
Greeks,op.cit.,s.282–283.
