Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
także,żeniemówionotylkooochroniemniejszości,którejzakresmogłyokreślać
współpracującezesobąpaństwa,aleoprawachosóbnależącychdomniejszości.
Wiążącjezprawamiczłowieka,wyraźniepodkreślanoichniezbywalnycharakter,
aograniczanietychprawmogłomiećcharakterwyjątkowy.Tworzeniemechanizmów
ochronyprawmniejszościnarodowychzapoczątkowanezostałowkońculat40.XX
w.Jednakżetworzeniegwarancjiinstytucjonalnych,prawnych,jurysdykcyjnych,czy
teżmonitorującychnastąpiłodopierowkońcuXXw.;rozpadsystemudwubiegu-
nowegoiprzemianyzachodzącewświecieiEuropiepo1989r.spowodowały,że
realniedoszłodostworzeniawEuropiekilkusystemówochronyprawmniejszości
narodowych.Tworzącesięsystemyochronywzakresiegwarancjiprawnychwyraźnie
sięwzajemnieinspirowałyiwpływałynaprzyjmowaneregulacje.
Zmianymiałycharakternietylkoilościowy,aletakżejakościowy.Obokwspo-
mnianegorozpadusystemudwubiegunowegodoważnychprzyczynzmianzaliczyć
należy:
–
stopnioweograniczanieuprawnieńpaństwzpowoduposzerzaniagrupy
państw
uczestniczącychwtworzeniuróżnychformwspółpracymiędzynaro-
dowej;przyjmowaniezobowiązańmiędzynarodowych,członkostwowONZ,
RadzieEuropy,UniiEuropejskiejpowodowałoprzekazywaniewykonywa-
niaczęścisuwerennościpaństwanarzeczorganizacjimiędzynarodowych
isprzyjałowefekciemożliwościzwróceniasięprzezobywateli,atakżeinnych
mieszkańcówpaństwadoorganówjurysdykcjilubkontrolimiędzynarodowej
zeskargąnadecyzjeorganówpublicznych;
–
większągotowośćpaństwdouwzględnianiapotrzebmniejszościnarodowych,
czemutowarzysząprocesy,conajmniejocharakterzedeklaratywnym,zmie-
rzającedostosowaniamiędzynarodowychstandardówwzakresieochrony
prawczłowiekaiprawosóbnależącychdomniejszości;
–ugruntowaniesięuznanychwEuropiestandardówochronyprawmniejszo-
ścinarodowychpowstałychwramachONZ,RadyEuropy,OBWEczyteż
subregionalnychformwspółpracymiędzynarodowej;
–
rozpadwEuropiepaństwfederacyjnychostrukturzenarodowościowej:CSRS,
JFSR,ZSRRipowstanienowychpaństworazodpływznichludnościtwo-
rzącejwdanejfederacjigrupęwiększościową;
–
konfliktynarodowościowegłównienaKaukazie,wNaddniestrzu,wbyłej
Jugosławii,aletakżewpaństwachEuropyZachodniej(Hiszpania,Wielka
Brytania,Francjaczykonfliktwalońsko-flamandzkiwBelgii);
–
uaktywnieniesięnacjonalizmówmniejzorientowanychnauzyskanieczy
teżobronęniepodległości,abardziejnaposzukiwanienowejtożsamości
iokreślenieswojejodrębnościwśródtendencjiiwartościuniwersalnych(tzw.
nowychnacjonalizmów,np.odnowienietradycjilegionowejwPolsce,ruchu
kozackiegonaUkrainieiwRosji,czetnikówwSerbii)orazsilnepowiązanie
nacjonalizmówzreligią;procesytakiewystąpiłyniezależnieodgeneralnego
wzrostutradycyjnychnacjonalizmówwcałejEuropie;
