Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
–
pojawieniesięnowychaspiracjinarodowościowychwśródspołeczności
poprzedniopasywnych(np.ruchPoleszuków,Ślązaków,Bunjewatówczy
Sandżaków),
–
wzrostaktywnościspołecznościregionalnychdążącychdopodkreślenia
znaczniewiększejroli,jakąmogąodegraćwpaństwie(np.KaszubiwPolsce).
Ważnąbyłatakżeakceptacjafaktu,żeprawamniejszościnarodowychstanowią
tzw.trzeciągeneracjęprawczłowiekaobejmującąnietylkoprawaiochronępraw
jednostek,aletakżeprawawwymiarzezbiorowym.
Jednocześniestaranosięwstosunkachmiędzynarodowychokreślićpodmiot
ochrony.Próbywypracowaniadefinicjimniejszościniezyskały,zarównowokresie
międzywojennym,jakipodrugiejwojnieświatowej,akceptacjimiędzynarodowej
izakończyłysięniepowodzeniem.Stronąpozytywnąpróbyzdefiniowaniamniej-
szościbyłonatomiastokreśleniedośćzbliżonegozakresucechidentyfikujących
mniejszości.Niejestteżdziełemprzypadku,żedefinicjemniejszościfunkcjonująna
poziomieprawakrajowegoorazczęściumówdwustronnych,abrakujepowszechnie
uznanejdefinicjiwstosunkachwielostronnych.Wniniejszejpracyprzyjętookreśle-
nie„mniejszośćnarodowa”
,obejmującnimwszelkiekategoriemniejszościwyróż-
nianezewzględunacechyetniczne,językowe,kulturowe,religijne.Takatendencja
wynikatakżeztytułuprzyjętej1lutego1995r.wramachRadyEuropyKonwencji
Ramowejoochroniemniejszościnarodowych.
Współcześniefunkcjonujewobiegunaukowymwieleopracowańodnoszących
siędoochronyprawczłowieka.Częśćznichsygnalizujewwiększymlubmniejszym
zakresietakżekwestieochronyprawmniejszościnarodowych.Pojawiasiętakże
corazwiększaliczbapublikacjidotyczącychsamejochronymniejszościnarodowych.
Wwiększościprzypadkówograniczająsięonedoanalizypodstawowychaktów
prawa
międzynarodowegoorazdokumentówmiędzynarodowych,względniedoomówienia
jednegosystemu,najczęściejfunkcjonującegowramachRadyEuropy.
Celemniniejszejpracyjestanalizafunkcjonowaniawwarunkachmiędzynaro-
dowychsystemówochronyprawmniejszościwEuropie,poczynającodpowstania
ifunkcjonowaniatakiegosystemuwokresieLigiNarodów.Ztegowzględuanalizą
objętogwarancjeinstytucjonalne,gwarancjeprawneorazmechanizmyjurysdykcji
ikontrolimiędzynarodowej.Wprzypadkuokresupo1945r.analiząobjętoochronę
prawfunkcjonującąwwymiarzeuniwersalnymiponadregionalnym,tj.wONZ
iOBWE,orazwyłącznienakontynencieeuropejskim,tj.wRadzieEuropyiUnii
Europejskiej.Zasygnalizowanezostałytakżesystemysubkontynentalne.Szczegól
ny
charaktermaniezrealizowanapróbautworzeniawłasnegosystemuochrony
mniejszo-
ściprzezpaństwabyłegoZwiązkuRadzieckiegofunkcjonującewramachWspólnoty
NiepodległychPaństw;stworzonocoprawdagwarancjeprawne,lecznietowarzyszyły
temugwarancjeinstytucjonalne,asamsystemmonitoringuniezostałuruchomiony.
Mającnauwadze,że24państwawEuropieprowadząstatystykinarodowościo-
we,poddanoanalizietakżewynikispisówpowszechnychod1989r.Wpołączeniu
zdziałaniamiposzczególnychpaństwwzakresieochronymniejszościnarodowych
