Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Opracowaniaczęstopodkreślająsynkretycznycharaktergatunku.
Synkretyzmmożebyćtłumaczonyzarównofolklorem„karnawało-
wym”(M.Bachtin)21,jakicynickimidążeniamidoparodiowaniaga-
tunkówwysokich,takichjakepos,tragediaczydialogsokratyczny22.
Inspirującedlamenippeipozostajątakżeutworykomediowewróż-
nychformachiodmianachreprezentowanychprzezgreckąiłacińską
tradycjęliteracką,idealistycznairealistycznaodmianasympozjonu
orazgatunkinieklasyfikowaneprzezstarożytnetekstyteoretyczne,
takiejakromansinowela.„Pasożytnicza”menippea,wykorzystując
gatunkijużistniejąceorazzderzającróżnorodnekonwencjeistyle
wypowiedzi,wpisujesięwpoetykęerudycyjnegocentonu,amoże
nawetpalimpsestu–nietylkołączyróżnorodneelementyzeznanych
dziełliterackich,nadającimnoweznaczeniaisensy,alespajabogate
pokładytradycjihistorycznoliterackiejzteraźniejszością,wktórej
dziełopowstaje.
Wmoichrozważaniachpomocnaokazałasięjużopracowana
(iciągleuzupełniana)listacechgatunkowychcharakteryzującychsta-
rożytnąmenippeę23.Jestonapunktemwyjściadlaanaliziinterpretacji
staropolskiejsatyrymenippejskiej,któraewoluowaławporównaniu
zantycznymiwzorcami,wpisującsięwliteracko-kulturowy,społecz-
___
___
___
___
___
_
21Okarnawałowejnaturzeparodii,którajestnieodzownymelementemsatyry
menippejskiej,patrz:M.Bachtin,ProblemypoetkiDostojewskiego,op.cit.,s.194-
195.
22Ospecyficedialogusokratycznego–gryfilozofiiiironii,którawpewnejmie-
rzepredestynujegatunekdozabiegówparodystycznych,patrz:R.Turasiewicz,Pro-
blemyantycznejironii,Kraków1983;G.Reale,Historiafilozofiistarożytnej,przeł.
E.I.Zieliński,t.1,Lublin1994,s.369-382.Tragikomiczny,anawetmelodramatyczny
charakterposiadałyjużniektóretragedieEurypidesa,takiejak:AlkestisiHelena.
Starożytnyeposteżdoczekałsięswojejparodystycznejprzeróbkiwpostacipoematu
heroikomicznego.
23PróbęzebraniatakichcechzainicjowałM.Bachtin,ProblemypoetykiDosto-
jewskiego,op.cit.,s.175-182.Kontynuowalijątakżeinnibadacze,m.in.:H.K.Riiko-
nen,MenippeanSatireasaLiteraryGenrewithSpecialReferencetoSeneca’s„Apo-
colocyntosis”,Helsinki1987,s.22-27;K.Korus,Wokółteoriisatyrymenippejskiej,
„Eos”LXXVIII,1990,s.119-131;idem,Greckaprozapoklasyczna,op.cit.,s.32-50;
TheBakhtinCircleandAncientNarrative,ed.R.BrachtBranham,Groningen2005,
s.12-13.
~13~
