Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
no-obyczajowyipolitycznykontekstswoichczasów.Niebezznacze-
niapozostajątakżenowożytnesatyrymenippejskiepowstałewinnych
krajacheuropejskich.Starałamsięwswojejpracynatewszystkiekon-
tekstyzwrócićuwagę,choćpoczucieniedosytutowarzyszyłomiprzez
całyczas.Określenie„pasożytnicza”menippeaodnosisiębowiem
równieżdoodczućbadającegotengatunek;satyrazmuszadodalekich
wycieczekerudycyjnych,wnikliwejeksploracjiwspółczesności,
wktórejpowstała.Amimotoczytelnikitakpozostajezdyskomfor-
towympoczuciem,żewciążwiezamało.
Wliteraturzeświatowejniemachybatakwolnegoodograniczeń
formalnychgatunku.Menippeęnietylkocechujeswoboda(formalna
itreściowa)ipomysłowośćwbudowaniufabuły,alerównieżumiejęt-
nełączenieświatahistorycznego,mitycznegoiliterackiego.Ato
wszystkoozdobionejeszczefantastykąiprzygodą,któresłużączęstodo
testowaniaisprawdzaniawżyciuróżnychideiiproblemówfilozoficz-
nych.Przemieszaniekategoriiestetycznychwynikazkrańcowegołą-
czeniaizderzaniazesobąfantastyki,filozofiiielementówmistyczno-
-religijnychzrealizmem,anawetnaturalizmem,jakmatomiejscena
przykładwtwórczościWarrona(Sześćdziesięcioletni),Lukiana(Dialogi
zmarłych),Petroniusza(Satyryki)iApulejusza(MetamorfozyalboZłoty
osioł).Napytanie,czystaropolskasatyramenippejskauciekasiędo
podobnychrozwiązańestetycznych,możnaodpowiedziećdopiero
wdrodzeszczegółowychanaliziinterpretacjiposzczególnychutworów.
Satyramenippejskaprzynosiciekawąkonstrukcjęświata(akcja
dziejesięnaziemiipozanią–wniebiealbokrainiezmarłych),obser-
wujerzeczywistośćliterackązfantastycznychpunktówwidzenia,poka-
zujeniezwykłestanypsychicznebohaterów(szaleństwo,schizofrenia,
gwałtownenamiętności,uwięzienie,motywsobowtórauWarrona)
ilubujesięwkontrastach,cowestetyceutworówczyni„pospolitym”
iszczególniecenionymśrodkiempoetyckimoksymoron24.Czytamywięc
ocnotliwejheterze,królu-niewolniku,mędrcu-prostaku,człowieku-ośle,
awanonimowejsatyrzeczasówsaskichpojawisięmałpa-człowiek.
___
___
___
___
___
_
24Por.rozważaniaJ.Kristevyoestetyceipoetycegatunku:J.Kristeva,Słowo,
dialog,powieść,przeł.W.Grajewski,[w:]Bachtin.Dialog–Język–Literatura,red.
E.Czaplejewicz,E.Kasperski,Warszawa1983,s.394-418.
~14~
