Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Nowoczesnymodeltwórczejwyobraźnicharakteryzujeuznanietwór-
czychsiłiekspresjipodmiotu:jestonźródłemobrazów,takjaklampajest
źródłemświatła.Modelowymtypemtwórczościartystycznejjestwtym
przypadkuekspresjonistycznyautoportret,wktórymwpełnirealizuje
sięestetykasubiektywności.Napolufilozoficznychrozważańzaśramy
nowoczesnegoparadygmatu,opisywanegoprzezKearneya,wyznaczają,
zjednejstrony,ImmanuelKant,zapomocąstrictepodmiotowegookre-
śleniamożliwościodczuciapięknaitwórczości,oraz,zdrugiej–Jean-Paul
Sartre,któryuznajecałkowitąniezależnośćsubiektywnejwyobraźnijako
przestrzeniwolności.
Wrazzezmianamitechnologicznymiikulturowymi,załamaniemsię
oświeceniowegoprojektu,pojawieniemsiępsychoanalitycznejistrukturali-
stycznejkrytykisilnego,świadomegosiebiepodmiotujakoinstancjinada-
jącejznaczenia,upadawiarawtwórcząmocczłowieka-geniuszaizmienia
sięmodelreprezentacji,atakżeznaczeniewyobraźni.Podmiotcharaktery-
stycznydlaponowoczesnegomodelumimetycznejparodiijestzagubiony
wreprodukowanychmasowoobrazach,ajakouczestnikkulturyatrakcji
(rozrywki)generującejdoświadczenieszoku,podlegaonrozproszeniu.Nie
możesięwesprzećnaodpowiednim,transparentnymsystemiereprezenta-
cji.Wjegoramachkonstruowanesąobrazyrzeczywistości,któresięwobec
niejautonomizują.Człowiektakżeniepanujenadjęzykiem,zostajeraczej
naniegowydany.Jakotwórcaniejestjużinstancjągwarantującąznaczenie
isensdzieła,leczsamjestwniewplątany–jakwtkaninętekstu.
Głównymisposobamiwypowiedziartystycznejstająsiępastisziparo-
dia.Sztuka,wolnaodawangardowychideipostępu,nawiązujedostylów
historycznych:powtarzamotywy,defragmentujejeiwyrywazkontekstu.
Kulturaponowoczesnajestrozproszonawswoichmultiplikacjach.Wtym
intertekstualnymgąszczudominujegra,powtórzenieikpina.Sympto-
matycznadlaponowoczesnościjestdziałalnośćartystycznaAndy’ego
Warhola,posługującasiękopią,multiplikowaniemwizerunków,realizo-
waniemdziełwseryjnejprodukcji,nadawaniemproduktommasowym
rangisymboli,negacjąunikalności.Funkcjamimetycznazwróciłasięku
samejsobie.Oznaczato,żeznakprzestałbyćodbiciemgłębszejrzeczy-
wistościijednocześniejąprzesłonił,ażwkońcustraciłzniąwszelkie
wcześniejszepowiązania.Wyobraźnia,ugruntowanawsystemiereprezen-
tacji,tracituswojeukonstytuowanemiejsce.Oświeceniowalampazosta-
jezastąpionalabiryntemluster,któremultiplikująobrazybezznaczenia
ibezźródła.
10
