Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Waksmund:Formułyifigurypamięciwewspomnieniowejprozie…
33
AstridLindgren,kreśląchistorięmiłościswychrodziców—Samuela
AugustazSedvenstorpiHannyzHult,oddzielająwyraźnieodhistorii
własnegodzieciństwa,przedstawionejwosobnymopowiadaniupt.Pa-
miętam35.HelenaBoguszewskawyznaje:
Chytrzezagadywałammamęojejdzieciństwo.Przecieżchyba
miałatowarzystwoinnychdzieci?Nonie?Niechżeprzynajmniej
opowie,jaktobyło36.
Przekraczaniebarierydoświadczeniaosobistegowkierunkukonstru-
owaniahistoriiwłasnejfamiliiczyrodutonietylkoprzejawpamięcikul-
turowej,zasilanejrodzinnymiopowieściamiczypamiątkami,aletakże,
wwęższymzakresie,pamięcifundacyjnej,opierającejsię,jaktwierdzi
JanAssmann,natradycjiprzedpiśmiennej,coniekoniecznie,naszym
zdaniem,musisięodnosićjedyniedoprapoczątków/mitówspołeczeństw
pierwotnych37.Wszakkażdarodzinabudujeswąlegendę,sięgającdomniej
lubbardziejokreślonego,niezawszepoświadczonegodokumentamipisa-
nymi,punktuwyjścia.
Wkonstruowaniurelacjiautobiograficznejpomocneokazująsięnie
tylkoformułystylistyczne,aletakżefigurypamięcijako,wedledefinicji
Assmanna,wyraznwzajemnegoprzenikaniasiępojęćidoświadczeń"38,
cokonkretyzujesięjakoodniesienie,wrozważanymprzeznaszakresie,
doczasoporzestrzenidzieciństwa(wrozumieniuJerzegoCieślikowskiego)
orazgrupyspołecznej,jakbliższaidalszarodzina,środowiskorówieśni-
cze,szkoła.JaktwierdziMauriceHalbwachs,nnaszewspomnienia,brane
zosobna,należądowszystkich,jednakciągnaszychwspomnieńnależał-
bytylkodonasitylkomybylibyśmyzdolnirozpoznaćgoiprzywołać"39.
Ujmującrzeczmetaforycznie,składniapamięciindywidualnejopierałaby
sięnagramatycepamięcizbiorowejjakodeklinacjiokreślonychtematów,
związanychnietylkozbliskimidzieckuosobamiczyinstytucjami,ale
takżezporamiroku,zapamiętanymizwierzętami,lekturami,posiłkami,
zabawami,rozrywkami,ubiorami,pomieszczeniami,zeświatemprzed-
miotów,zdoznaniamireligijnymi,erotycznymi,traumatycznymietc.Ichto-
35A.LIHDGREH:SamuelAugustzSedventorpiHannazHult.Pamiętam…Przeł.
A.WęGLEŃSKA.Warszawa1992.
36Podróżwdalekielata.Antologia…,s.10.
37Zob.J.ASSMAHH:Pamięćkulturowa.Pismo,zapamiętywanieipolitycznatożsa-
mośćwcywilizacjachstarożytnych.Przeł.A.KRyczyŃSKA‑PhAM.Wstępiredakcjanauk.
R.TRAbA.Warszawa2008,s.67.
38Ibidem,s.54.
39M.hALbWAchS:Społeczneramypamięci.Przeł.iwstępemopatrzyłM.KRÓL.War-
szawa1969,s.405.
