Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Delegalizacjaagresji
Możliwebyłoprowadzeniedziałańzbrojnychnaogromnąskalęijednoczesne
zaprzeczanieistnieniuwojny.Wystarczyło,żestronypostanowiłynieokreślać
swychdziałańmilitarnychjakowojny.Przykłademtegotypusytuacjimożebyć
interwencjawChinachkoalicjiwojskamerykańskich,austriackich,brytyjskich,
francuskich,niemieckich,japońskich,włoskichirosyjskichwcelustłumienia
tzw.powstaniabokserów(1900-1901),wczasiektórejdoszłodociężkichwalk
wTaku,Tientsin,Pekinie.Obiestrony(alianckaichińska)nieokreślałyjednakza-
istniałejsytuacjijakowojny,awliściedoprezydentaStanówZjednoczonychice-
sarzaNiemiec,chińskicesarzmówiłonprzyjaznychstosunkach”.
21
Dochodziłorównieżdosytuacjiodwrotnych,kiedyto,mimobrakuwalk,strony
twierdziły,żepozostająwstaniewojny.Jakoprzykład,jużzokresumiędzywojen-
nego,możnapodaćkonfliktpolsko-litewski.Litwauparcietwierdziła,żepoczynając
odpaździernika1920r.,kiedytoPolskarozpoczęłanokupację”Wilna,obapaństwa
znajdująsięwstaniewojny,czegoskutkiembyłm.in.brakstosunkówdyploma-
tycznychizamknięciegranic.DopierodecyzjaRadyLNz10grudnia1927r.mia-
22
łazakończyćtępolsko-litewskąwojnę.
Sytuacja,wktórejstronytwierdzą,żesąwstaniewojny,mimożedziałańzbroj-
nychnieprowadząjestwytłumaczalna.Państwu(państwom)możezależećna
efekciepropagandowym,zaakcentowaniuwrogościipodkreśleniu,żenieakceptują
bieżącegorozwiązaniasporuterytorialnego,takjaktomiałomiejscewopisanym
powyżejprzypadkukonfliktumiędzyPolskąaLitwą.Dlaczegojednak,mimooczy-
wistychfaktów-działańzbrojnychnawielkąskalę,stronyzaprzeczająistnie-
niuwojny?Otóżwojnawiążesięm.in.zzerwaniemstosunkówdyplomatycznych,
ekonomicznych,atakżekomunikacji(zamknięciegranic),zawieszeniemwykony-
waniazobowiązańwynikającychzdwustronnychumówpomiędzystronamikon-
fliktu,koniecznościązachowaniaodpowiedniejprocedurykrajowejprzywypowia-
daniuwojny.Istnieniewojnyoznaczarównież,żepaństwatrzeciezobowiązane
23
21
I.Brownlie,InternationalLawandtheUseofForcebyStates,ClarendonPress,Oxford1968,
s.34.C.A.PompepodajezkoleiprzykładbitwypodNavarinoz1927r.,kiedyzostałapokonana
turecko-egipskaflotaprzezsiłyfrancusko-brytyjsko-rosyjskie.Mimożetysiąceosóbponiosłośmierć,
żadnazestronnietwierdziła,żedoszłodowojny,aambasadorowieeuropejskichmocarstwpozo-
stalinaplacówkachwKonstantynopolu.C.A.Pompe,AggressiveWar.AnInternationalCrime,
MartinusNijhoff,TheHague1953,s.7.Więcejprzykładówsytuacji,wktórychzróżnychwzglę-
dówpaństwanieokreślałyswychstosunkówjakonwojny”zob.wA.Cohan,LegalWar...,op.cit.,
s.259in.;I.Brownlie,International...,op.cit.,s.28in.;A.M.Rifaat,InternationalAggression.
AStudyoftheLegalConcept:ItsDevelopmentandDefinitioninInternationalLaw,Almqvist
&WiksellInternational,Stockholm1979,s.19.
22
I.Brownlie,International...,op.cit.,s.384.
23
Rozróżnieniemiędzyistnieniemwojnywsensieformalnymainnymiformamiużyciasiły
zbrojnejmadużeznaczenierównieżdzisiaj.Natematkonsekwencjibrakuwypowiedzeniawojnydla
stosunkówcywilnoprawnychnaprzykładzieStanówZjednoczonych,zob.J.A.Cohan,LegalWar...,
op.cit.OkoniecznościzachowaniapewnychwarunkówprzywypowiedzeniuwojnywStanach
Zjednoczonych,zob.równieżŁ.Wordliczek,Rozpoczynaniedziałańwojennychwporządkupraw-
nymStanówZjednoczonych,PiP2003,nr3,s.84in.
