Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI
Delegalizacjaagresji
Wojnajestzjawiskiemodwiecznym,odzawszetowarzyszącymczłowiekowi.
Przezwiekizmieniałysięjedyniepowodywszczynaniawojenorazsposobyichpro-
wadzenia.Oilewojnyprymitywnemiałycharakterwyprawrabusiów,otylewojny
1
prowadzoneprzezludycywilizowanemiałyjużinnecele,jakprzykładowoeks-
pansjaterytorialnaczyszerzenieswojejkultury.
2
3
Możnaprowadzićniekończącesiędyskusje,czyistnieniewojenwynikazwro-
dzonejnaturyczłowieka,czysąoneraczejwytworemcywilizacji.Historiastosun-
4
kówmiędzynarodowychpokazuje,żezarównokoncepcjaJeanaJacques’aRousseau,
zgodniezktórączłowiekprymitywnyjestznaturypokojowonastawionydoinnych,
jakiteoriaThomasaHobbesa,wedługktórejnaturalnymstanemjestwojnakażdego
zkażdym,nieodpowiadająwpełnirzeczywistości.Istniejewieleprzykładówpoko-
5
jowożyjącychprymitywnychplemionludzkich,dlaktórychwojnabyłaczymśzu-
pełnieobcym,jakitakich,dlaktórychwojnastałasięsposobemnaprzetrwanie.
6
Częstotliwośćwystępowaniawojensprawiła,żewojnyzaczętotraktowaćjako
regularniepowtarzającysięelementżycia,któregoniesposóbwyeliminować.
7
Podobniejakniemożnazlikwidowaćinnychnaturalnychkatastroftyputrzęsienie
1
R.Numelin,TheBeginningsofDiplomacy.ASociologicalStudyofIntertribalandInter-
nationalRelations,PhilosophicalLibrary,NewYork1950,s.104.Zob.równieżiQ.Wright,
AStudyofWar,t.1,TheUniversityofChicagoPress,Chicago1944,s.53in.;G.Bouthoul,
Traitédesociologie.Lesguerres.Élémentsdepolémologie.Méthodes.Doctrinesetopinions
surlaguerre,Morphologie.Élémentstechniques,démographiques,économiques,psychologiques.
Périodicité,Payot,Paris1951,s.18in.
2
C.Phillipson,TheInternationalLawandCustomofAncientGreeceandRome,t.2,MacMillan
andCo.Limited,London1911,s.224.
3
Q.Wright,AStudyof...,op.cit.,t.1,s.159.
4
Natematróżnych,równieżbiologicznych,przyczynwojenzob.S.Brown,TheCausesand
PreventionofWar,St.Martin’sPress,NewYork1994,s.7in.;R.J.Lieber,NoCommonPower.
UnderstandingInternationalRelations,Thirdedition,GeorgetownUniversity,HarperCollinsCollege
Publishers,NewYork1995,s.240in.
5
Q.Wright,AStudyof...,op.cit.,t.1,s.34-35.
6
R.Numelin,TheBeginnings...,op.cit.,s.83orazprzywołanatamliteratura.
7
J.S.Goldstein,InternationalRelations,Secondedition,Pearson-Longman,NewYork2004,
s.123.
