Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wojnajakoinstytucjaprawa
25
Każdawojnaprowadzonaprzezpaństwo,sprawiedliwaczyniesprawiedliwa,by-
łalegalna.
Jednakzawieranieumówbilateralnychorazkonwencjiwielostronnychdotyczą-
cychpokojowegorozwiązywaniasporówprzyczyniłosiędozlikwidowaniaprze-
konania,żewojnajestzdarzeniempozaprawnym,ajejwybuchniemożebyćprzez
praworegulowany.Traktowaniewojnyjakozdarzeniapozaprawnego,byłoniedo
zaakceptowania,choćbyztegowzględu,żewojnajestwywoływanaprzezludzi,
anieprzezsiłynatury,nadktórymiczłowiekniepanuje,takjaktomamiejsce
wprzypadkupowodzi.Wartopodkreślić,żewymienionewyżejinstrumentypraw-
49
nedotyczyłyrozpoczęciadziałańzbrojnych(koniecznośćwyczerpaniaprocedury
koncyliacyjnej,skorzystaniazarbitrażu,obowiązekformalnegowypowiedzenia
wojny).Tymsamymrozpoczęciewojnyzaczętotraktowaćjakozagadnieniepraw-
ne,atooznaczałomożliwośćstopniowegowprowadzaniaprawnychograniczeńco
dopowodów,dlaktórychmożnabyłowszcząćwojnę.
1.2.LigaNarodów
Iwojnaświatowabyławstrząsemdlaludnościpaństw,którewzięływniejudział.
Zmobilizowano70milionówżołnierzy,stratywludziachwyniosłyokoło10milio-
nów,20milionówzostałorannych,kolejnych10milionówzmarłowwynikugłodu
lubepidemii.Nicwięcdziwnego,żewieleosóbbyłozdeterminowanych,aby
50
zrobićwszystko,bypodobnakatastrofasięniepowtórzyła.Zdanosobiesprawę,
żeprawodowojnytoprostadrogadoautodestrukcji.Zdecydowanosięwięcna
51
rozwiązanienapierwszyrzutokaradykalne-zmianęorganizacjisystemuświa-
towego.
52
StworzonoLigęNarodów,pierwszysystemzbiorowegobezpieczeństwa,którego
powstaniezapowiadałprezydentStanówZjednoczonychWoodrowWilsonworę-
dziudoKongresuUSAz8stycznia1918r.
53
.PodPaktemLigiNarodów,którybył
49
Y.Dinstein,War,Aggression...,op.cit.,s.74.
50
K.Baczkowskiiin.,Historia,WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1997,s.734.
Por.M.Ch.Bassiouni,WorldWarI:„TheWartoEndAllWars”andtheBirthofaHandicapped
InternationalCriminalJusticeSystem,DenJIntL&P2002,t.30,s.246.
51
D.D.N.Nsereko,DefiningtheCrimeofAggression:AnimportantAgendaItemfortheAssembly
ofStatesPartiestotheRomeStatuteoftheInternationalCriminalCourt,nActaIuridica”2003,
s.261.
52
Zob.wcześniejszepostulatyiEmericaCrucé(LenouveauCynée),WilliamaPenna(Essay
TowardthePresentandFuturePeaceofEurope),JohnaBellersa(SomeReasonsforaEuropean
State),ojcaSaint-Pierre’a(ProjectofPerpetualPeace),Jean-Jacques’aRousseau,(Jugement
surlaPaixPerpetuelle),ImmanuellaKanta(Owiecznympokoju),WilliamaLadda(AnEssayon
aCongressofNations)iwieluinnych.
53
Dokładnebrzmieniepkt.14.orędziaWilsonabyłonastępująceinWinnobyćutworzone
powszechnezrzeszenienarodównapodstawieszczegółowychumówcelemudzieleniawszystkim
