Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.3.Okresmiędzywojenny
Delegalizacjaagresji
Latamiędzywojennewiązałysięznieustającymwysiłkiemnarzeczwyelimi-
nowaniawojnyzestosunkówmiędzynarodowych.Nieograniczanosiędopracwra-
machLigiNarodów,leczpróbowanozapewnićpokójzapomocąporozumieńdwu-
stronnych,wielostronnych,anawetuniwersalnych.Szczególnieaktywnyminatym
polubyłypaństwaobuAmeryk.
JużpoopublikowaniupierwszegoprojektuPaktuLigiNarodów(14lutego
1919r.)pojawiłysięgłosy,żenależycałkowiciezakazaćwojny(postulatyKonfe-
rencjiMiędzysojuszniczychStowarzyszeńnarzeczLigiNarodówwLondynie,
MiędzynarodowejKonferencjinarzeczLigiNarodówwBernie,Międzynarodowego
SocjalistycznegoKongresuwAmsterdamie),jednakwtamtymczasieLordCecil
stanowczostwierdziłwimieniuKonferencjiParyskiej,żezrealizowanietegotypu
propozycjijestniemożliwe.Początkowowięcskupionosięnadalszymrozwoju
95
pokojowychśrodkówrozwiązywaniasporów.
NapierwszymZgromadzeniuLNpowołanoStałyTrybunałSprawiedliwości
Międzynarodowej(trybunałzacząłfunkcjonowaćw1921r.).Porazpierwszy
whistoriipaństwamiałydoswojejdyspozycjistałysądmiędzynarodowy,zktó-
regousługmogłyskorzystaćwkażdymczasie,abyrozwiązaćwszelkiesporypraw-
ne.Niestety,odrzuconoargentyńskąpropozycję,abywkwestiachniepolitycznych
jurysdykcjatrybunałubyłaobowiązkowa.Podpisywanojednakogromneilości
96
traktatów,wktórychstronyzobowiązywałysiędoprzekazywaniaswoichsporów
podarbitrażlubrozwiązywaniaichwinnypokojowysposób.
97
BrakzaufaniadosprawnościsystemuLigiNarodówwynikałprzedewszystkim
zbrakuefektywnegosystemusankcji.Skoropaństwasamodzielniedecydowały,czy
zastosująsankcjewprzypadkuzłamaniaPaktuLN,toniemożnabyłomówićoja-
kiejkolwiekautomatycznejreakcjiwobronieofiarynaruszeniajegopostanowień.
Abyzagwarantowaćpaństwomwzajemnąpomocwprzypadkuagresji,Zgromadze-
nieLNpoprosiłoutworzonąprzezRadęLN25lutego1921r.MieszanąKomisję
ds.RedukcjiZbrojeń(TemporaryMixedCommissionfortheReductionofArma-
ments)oopracowanieTraktatuowzajemnychgwarancjach(TreatyofMutual
95
H.Wehberg,TheOutlawry...,op.cit.,s.9.
96
LNOJ1920,s.33-38.
97
Zob.ArbitrationandSecurity:SystematicSurveyoftheArbitrationConventionsandTreaties
ofMutualSecurityDepositedwiththeLeagueofNations,LegalSectionoftheSecretariatofthe
LeagueofNations,Geneva1927;TreatiesfortheAdvancementofPeacebetweentheUnitedStates
andOtherPowersNegotiatedbytheHonorableWilliamJ.Bryan,SecretaryoftheStateoftheUnited
States,OxfordUniversityPress,NewYork1920;F.ColtdeWolf,GeneralSynopsisofTreaties
ofArbitration,Conciliation,JudicialSettlement,SecurityandDisarmamentActuallyinForce
betweenCountriesInvitedtotheDisarmamentConference,CarnegieEndowmentforInternational
Peace,Washington1933;SystematicSurveyofTreatiesforthePacificSettlementofInternational
Disputes,1928-48,t.3,SecretariatoftheUnitedNations,NewYork1949.
