Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozornośćogólnikówifrazeologizmówjęzyka,kierującsiękuempi-
rycznejprawdzieożyciu.
TenwątekrozważańpotwierdzająaforyzmyStanisławaJerzego
Leca:
Naukajestsprawąwielkich.Maluczkimdostająsięnauczki.
Należyżyćprzezkalkę,bywraziezniknięciamiećdowódistnienia.
Problematykęstałychzwiązkówfrazeologicznych,którychprze-
kształcanieprowadzidoaforyzmu,podejmujepracaAlicjiPakulanki23.
Wedługbadaczki,jeśliwstałymzwiązkufrazeologicznymchoćjeden
jegoelementbędziepoddanymanipulacjisłownej(eliminacji,dodaniu,
przekształceniu),tozwiązektakizaczynatracićdotychczasowystatus
przysłowialubfrazeologizmunarzeczwłaśnieaforyzmu.Autorkaarty-
kułuniezajmujesięjednakgenologią,leczsferąprzekształceńseman-
tycznych,dlategowydobywakonsekwencjeprzekształceń,widzącwnich
przejawdowcipujęzykowegoipasjisatyrycznejautorów.Toukierun-
kowaniebadaczkinasferęjęzykowątekstów,widocznewanalitycznych
partiachjejartykułu,powoduje,żeaforyzmsłużydodośćprecyzyjnego
zobrazowaniamechanizmuefektukomicznego.
Badaczemopisującymrzeczywistośćliterackąnarzędziamijęzyko-
znawczymijestMieczysławBalowski.Wewstępnychrozdziałachpracy
Strukturajęzykowaaforyzmów24zestawiahistoriębadańnadświatową
aforystyką,wyróżniająckilkaokresówwpojmowaniutegomateriału
badawczego.Następniesyntetyzujeróżnedefinicjeteoretycznoliterackie
iwyprowadzaznichwłasnąwersję.AforyzmwedługBalowskiego
charakteryzowaćsięma:a)krótką(zwartą)budowąformalną,najczę-
ściejjedno-lubdwuzdaniową;b)„głębokąmądrością”wpostaciuogól-
nionejprawdyluboryginalnegosąduczyoryginalnejmyśli,ujętej
wsposóbsatyryczny(aconajmniejdowcipny)izmuszającydoreflek-
sji;c)strukturądwudzielną,podobnądobudowyantytezy,paradoksu
czyporównania.
SprecyzowanieterminuwedługBalowskiegomożliwejestdopiero
poukazaniuorganizacjijęzykowejaforyzmu.Realizowanajestona
1111111
23A.Pakulanka,Wariacjenatematschematu,czylijakpowstająaforyzmy,„Rocznik
Slawistyczny”,t.XLIV,cz.1,s.47-54.
24M.Balowski,Strukturajęzykowaaforyzmów,Opole1992.
20
