Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mienia.Następnie,uznającaforyzmiinnepokrewneterminyzawspól-
nyzbiór,decydujesięnapodaniewłasnejwersji:
Sątoutworyonikłychrozmiarach–częstoskładającesięzjednego
lubdwóchzdań–iostrozarysowanychgranicach.Sąsamowystarczalne
izamkniętewsobie.Jakkolwiekcechujejeczęstowyraźny,choćniena-
trętnyrytm,niesąmetrycznierozczłonkowane.Mówiąlubsugerują
bardzowielezapomocąbardzoniewielusłówiwtensposóbpobudzają
nasząfantazjęlubuwagę.[...]Niektóreaforyzmyosiągajątenstan
dziękiskrajnejprecyzjiwdoborzesłówiichukładzie,którynietylko
wyrażamyśl,alerównieżjąodzwierciedla.Winnychznowupojawiają
sięsłowaobfitującewznaczeniauboczne,słowadwuznaczne[...],co
różnijeodwypowiedziczystostwierdzającychlubzdającychsprawę
ztokumyśli33.
WedługMautneradominantąkompozycyjnąaforyzmówjestpara-
dokslubukładprzypominającyparadoks.Matobyćgłównieseman-
tyczneodstępstwoodzwyczajnegoużyciasłów,wykorzystywaniejęzy-
kowychkliszifałszywychlubprawdziwychetymologizacji.Formami
wyrazuaforyzmówsądefinicje,antytezy,chiazm,matematycznepro-
porcjeipseudodefinicje.
Zewzględunazależnośćaforyzmówodformwypowiedziliterac-
kich,wktórychdopieroosiągająpełnięprzekazu,trzebauznaćtengatu-
nekzardzenniepoetycki.
Mautnerproponujedwaodmiennesposobypodziałuaforyzmów.
Pierwszyznichopierasięnaobserwowaniuutworuwjegoformalnym
skomplikowaniu.Wyróżnićwięcmożnaformyotwarte,odznaczają-
cesięwyszukanymsposobemposługiwaniasięwieloznacznością.Są
onerozmyślnieniewykończone,conajdobitniejprzedstawiaćmaopi-
sywanezjawiskojakofenomen,którymożnaodbieraćzróżnychper-
spektywiktóryjestinaczejniewyrażalny.Zaprzykładpodaćmożna
aforyzmytypu:
Tutajzatrzymujesięfilozofiaimusisięzatrzymać,gdyżnatymwła-
śniepolegażycie,żeniedasięonopojąć.(Novalis)
Maksymywskazująnacoś,czegoniema,doczegosiędąży.Zawsze
mamyjeprzedoczamijakowzór.(JohannWolfgangGoethe)
1111111
33Tamże,s.298.
24
