Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
of9th-early12thcenturyandrestrictedintheir
distributiontoarelativelysmallareaoftheBaltic
region?Thisdisproportionbecomesparticularly
obviouswhenweconsiderthehugenumberof
depositsofearlymedievalsilverthathavebeen
recordedinCentral,NorthernandEasternEurope.
Apartfromhoards,otherearlymedievalcon-
textshavealsoyieldedancientcoinsindiHerent
partsoftheregiondiscussedinindividualchapters
ofthepresentmonograph.Theseincludefindsin
thecontentsofgravesandinbothopenandforti-
fiedsettlements.Theearliestofthesecontextsare
AvarburialsknownfromsouthernSlovakia.They
werefoundonthenorthernfringeofabroader
phenomenon,observedintheterritoryunderAvar
controlinthe6th,7thand8thcentury.Romancoins
alsofoundinsouthernSlovakia,butthistime
inEarlyMagyarburials,mustalsobeexamined
withinthecontextofprocessestakingplaceinthe
MiddleDanuberegion.
AsfortheterritorysettledbyWesternand
EasternSlavs,herefindsofancientcoins(includ-
ingCelticissues)recordedinearlymedievalburi-
alsmaybeseentoclusterinBohemia,Moraviaand
Slovakia;outsidethisregiontheirfindsareexceed-
inglyrare,notedinGreaterPoland.Atleastsome
ofthesecoinshaddefinitelybeenusedasflobols
forthedead”infunerarycontexts.Bycontrast,
Romancoinsrecoveredfromearlymedievalfor-
tifiedsitesandopensettlementsarerelativelyfre-
quentacrosstheWesternSlavterritory,including
theElberegion;butareinfrequentinEasternSlav
territory.Formostofthesecoinsitisdifficultto
confirmtheiruseduringtheearlymedievalperiod
sincetheirassociationwithanearliercontextsug-
gestsotherwise.Anancientcoinfoundonthesite
ofahillfortismorethanlikelytohavefoundits
waybyaccident,forinstancewithsoilbrought
intobuildtheramparts.Anotableexceptionin
thisrespectisaLateRomanbronzecoinfound
atVelikyNovgorodinareliablydated11thcen-
turycontext.Itmaybeagoodideatoexamine
thisspecimentogetherwithafairlylargegroupof
Romanbronzecoinsthathavebeenrecordedin
Scandinaviaincontextswithasimilarandearlier
dating.TheoccurrenceofthesecoinsintheBaltic
regionmaybelargelyattributedtotheactivityof
theVikings.InScandinavia,apartfromthesil-
verhoardsmentionedearlier,Vikingagecontexts
haveyieldedseveralRomansilvercoinsaswellas
anegligiblequantityofRomangoldcoins,someof
themfoundingraves.Itisquitelikelythatsome
ofthesecoinsindeedcontinuedinuninterrupted
circulationsincetheendofAntiquityuntilaslate
asthe9th-10thcentury.
Theauthorsofindividualchaptersareunan-
imousinstressingthatsofartheproblemof
ancientcoinsfindsinlatemedievalandmodern
ibilonoweantoninianyzeskarbuzterenuŁotwy.
Najprawdopodobniejdoskarbówsrebradodano
znalezionelokalnieprzedmiotyuznanezacenne.
Wartopodkreślić,żebiorącpoduwagędostępne
dane,wciążniejesteśmywstanieodpowiedzieć
nakluczowepytanie:dlaczegozjawiskoobecno-
ścimonetantycznychwystępujeniemalwyłącznie
wwąskodatowanychodIXdopoczątkuXIIw.
skarbachodkrywanychnarelatywniemałymobsza-
rzeregionubałtyckiego?Stajesiętoszczegól-
niewyraźne,gdyweźmiemypoduwagęogromną
liczbęwszystkichzespołówwczesnośredniowiecz-
negosrebraodnotowanychwEuropieŚrodkowej,
PółnocnejiWschodniej.
Innewczesnośredniowiecznekonteksty,wktó-
rychwystąpiłymonetyantycznenarozległych
obszarachopisanychwposzczególnychrozdziałach
niniejszejmonografii,toznaleziskagroboweoraz
monetyzosadigrodzisk.Najwcześniejdatowane
podwzględemkontekstusąmonetyrzymskie
znajdowanewgrobachawarskichwpołudniowej
Słowacji.Sątopółnocneperyferiaszerszegozjawi-
skaobserwowanegonaterenachkontrolowanych
wVI-VIIIw.przezAwarów.Wkontekściezjawisk
rozgrywającychsięprzedewszystkimnaobszarach
położonychnadŚrodkowymDunajemrozpatrywać
należytakżemonetyznalezionewpołudniowej
Słowacjiwgrobiewczesnowęgierskim.
BiorącpoduwagęSłowiańszczyznęZachodnią
iWschodnią,znaleziskamonetantycznych(wtym
celtyckich)wgrobachwczesnośredniowiecznych
koncentrująsięwCzechach,naMorawachina
Słowacji;pozatymodnotowanojedynieincy-
dentalnyprzypadeknaterenieWielkopolski.Co
najmniejniektóreztychmonetbyłyniewątpli-
wieużytewcharakterzetzw.obolazmarłych.
Zkoleimonetyrzymskiepochodzącezterenu
grodziskiosadwczesnośredniowiecznychwystę-
pująstosunkowoczęstonacałejSłowiańszczyźnie
Zachodniej,łączniezPołabiem,ibardzosporadycz-
nienaSłowiańszczyźnieWschodniej.Zazwyczaj
trudnorozstrzygnąć,czymonetyterzeczywiście
byłyużytkowanewewczesnymśredniowieczu,
czyteżnależałobyjełączyćzkontekstamiwcze-
śniejszymi.Wprzypadkugrodziskłatwosobie
wyobrazićsytuację,wktórejmonetyantyczne
mogłytrafićnaichterenprzypadkowo,np.razem
zziemiąwykorzystanądobudowywałów.Na
tymtlewybijasiępóźnorzymskamonetabrązowa
zNowogroduWielkiegozdobrzeudokumento-
wanymXI-wiecznymkontekstem.Byćmożezna-
leziskotonależyrozpatrywaćwramachjednego
zjawiskałączniezcałkiemlicznymirzymskimi
monetamibrązowymiznajdowanymiwpodobnie
iwcześniejdatowanychkontekstachnaterenie
Skandynawii.Występowanietegotypumonetnad
Bałtykiem,conajmniejwznacznejczęści,należy
wiązaćzaktywnościąwikingów.Wkontekście
11