Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
contextshasmetwithonlylimitedinterestfrom
researchers.Thisisratherodd,asthelatemedi-
evalperiodiswherewefindtheearliestwritten
referencestoconfirmaninterestinancientcoins,
mostnotably,inBohemia(1310)andPoland
(1445).Interestingly,inbothofthemthecoins
inquestionareRomancoins,somethingthatis
reflectedbynumismaticfinds.Analysisofcoins
foundinlatemedievalandmodernperiodcon-
textshasshownthatRomancoinsformthelar-
gestgroup.Howeverwhatischaracteristicisthat,
whiletheirpresenceisconfirmedalreadyinlate
medievalwrittensources,almosteverywherein
Central,EasternandNorthernEuropetheyare
absentfromthearchaeologicalrecordofthis
period,bothinthecaseofcoinsfoundinhoards
andassinglefinds.Thenumberoffindsincreases
duringthemodernperiod,butneverreachesthe
leveldocumentedfortheearlymedievalperiod.
Thus,Romancoinshavebeenrecordedinthree
latemedievalandsixmodernperiodhoardsfound
inPoland.Thisisaverysharpdropwhencom-
paredto26hoardsdatedtotheearlymedieval
period.Elsewhereinourstudyarea,thenumber
ofhoardsisevensmaller.Andyet,coulditbe
thatthescaleofthisdeclineisinsomewayexag-
gerated?Thisseemslikely,althoughthereisno
denyingthegeneraldownwardtrend.Themain
reasonforthissituationwouldbethefrequently
superficialnatureofinformationaboutthelate
medievalcontextfromwhichtheancientcoins
wererecovered.Thisisprobablythemostappar-
entinthecaseofDenmark,theCzechRepublic,
Polandandthesteppezone.Asregardsthelastof
theregionsnamed,thepresenceofLateRoman
bronzesonthesiteoffortifiedsettlementsofthe
medievalGoldenHordehasbeeninsufficiently
recognizedinliteraturesofar.Couldtherelative
abundanceofthesecoinsconfirmtheirroleas
currencywithinthelocalmonetarysystem?
Aqualitative,andinconsequence,also
aquantitativechangeoccursinthemodernera.
Theassociatedincreaseofthewrittenaccounts
helpstosettheinterpretationofsomeofthe
ancientcoinsfoundinmodernperiodcontexts
morefirmlywithintherealityofthatage.Inthe
latemedievalwrittenrecordwehaveidentified
atermusedspecificallyforRomancoins-num-
musSanctiJohannis,(inPolish-pieniążekśw.
Jana).Apparently,thenamewasinspiredbythe
imageseenontheobverseofthesecoins,identi-
fiedbythesimplefolkwiththeseveredheadof
JohntheBaptist.Incenturiesthatfollowed,this
namenotonlyspreadtootherregions(presum-
ablygivingrisetotheGermanJohannesschüssel
andIvankoweintheeasternpartsofthePolish-
LithuanianCommonwealth),butalsotookon
newsemanticfeatures.Anothertermintroduced
wikińskimnaterenieSkandynawii,pozaopi-
sanymipowyżejskarbamisrebra,odnotowano
równieższeregrzymskichmonetsrebrnychibardzo
nielicznemonetyzłote,wtymegzemplarzezna-
lezionewgrobach.Jestcałkiemprawdopodobne,
żeniektóreztychmonetbyływnieprzerwanym
użyciunaPółnocyodschyłkustarożytnościaż
poIX-Xw.
Autorzyposzczególnychrozdziałówzgodnie
podkreślają,żetytułowaproblematykadlapóź-
negośredniowieczainowożytnościdoczekała
sięniewielkiegozainteresowaniabadaczy.Jestto
otylesugestywne,żezpierwszymzwymienio-
nychokresówwiążąsięnajwcześniejszeprzekazy
pisanepoświadczającezainteresowaniemonetami
antycznymi.Przykładamisłużąturelacjeźródłowe
zCzechz1310r.izPolskiz1445r.Istotne,że
wobujestmowaomonetachrzymskich,cowyraź-
nieodzwierciedlajątakżeznaleziskanumizma-
tyczne.Analizategozagadnieniawykazałabowiem,
żewśródmonetzkontekstówpowstałychwobu
tychokresachzdecydowanieprzeważająrzym-
skie.Rzeczącharakterystycznąjestnatomiast,że
mimopoświadczeniaichobecnościwźródłach
pisanychjużdlapóźnegośredniowieczatoniemal
nacałymobszarzeEuropyŚrodkowej,Wschodniej
iPółnocnejnotujemywówczasichzanik.Czytelny
jestontakwśródskarbów,jakiegzemplarzyodnaj-
dywanychpojedynczo.Liczbaznaleziskwprawdzie
ponowniewzrastawnowożytności,aleniesięga
jużpoziomuudokumentowanegodlawczesnego
średniowiecza.Itaknp.zterenudzisiejszejPolski
znamytrzypóźnośredniowieczneisześćnowo-
żytnychskarbówzmonetamirzymskimi.Wobec
26wczesnośredniowiecznychspadekjestwięcrady-
kalny.Wpozostałejczęścianalizowanegoobszaru
Europyskarbówzarejestrowanojeszczemniej.Czy
jednakskalategozanikuniejestwpewnejmierze
zawyżona?Wydajesiętoprawdopodobne,choć
ogólnietendencjispadkowejzaprzeczyćniespo-
sób.Jesttoprzedewszystkimpokłosiedośćczę-
stejpowierzchownościinformacjiopóźnośrednio-
wiecznymkontekście,zktóregopodjętomonety
antyczne.Bodajnajwyraźniejwybrzmiewatodla
Danii,Czech,Polskiorazterytoriumeuropejskiego
stepu.Zostatnimzwymienionychobszarówwiąże
sięniewystarczającodostrzeżonawdotychczaso-
wympiśmiennictwieobecnośćpóźnorzymskich
brązównaterenieosadobronnychśredniowiecz-
nejZłotejOrdy.Czyichstosunkowodużaliczeb-
nośćniestanowiświadectwafunkcjonowaniatych
monetwlokalnymobiegu?
Zmianęjakościową,awkonsekwencjiiilo-
ściową,przynoszączasynowożytne.Towarzyszący
temuprzyrostliczbyprzekazówpisanychpozwala
mocniejosadzićinterpretacjeniektórychznalezisk
wrealiachzczasuichzdeponowania.Dla
schyłkupóźnegośredniowieczauchwytna
12