Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
znichwyciągnąćwniosek),iżBógnieistnieje–lepiejjestpoprostuuznać,
żeBoguistnienieprzysługujeimmanentnie,wsposóbkonieczny,czyliże
Bógjestbytemsamoistnym(samobytnym)lub,wterminologiiIngardena,
pierwotnym79.WkońcusamWelteprzyznaje,żemyślenieTomaszamacha-
raktermetafizyczny(wsensieHeideggerowskim):nMaonotakicharakter,
poczynającodswoichpodstaważdoszczytu,naktórympodmiotemroz-
ważaniastajesięistnieniebytunajwyższego”80.ZdaniemWeltegodopiero
MistrzEckhartwyciągnąłpełnekonsekwencjezTomaszowegoDeusnon
estingenerewswejkoncepcjioddzielenia:nTo,conajwyższe,doświadczane
jestjakomilczenie,nicość,pustyniał”81,azatem–jaknależałobywniosko-
wać–niejakobyt.Toostatnieujęciebudziwątpliwości.
Sądzę,żeprzypisaneBoguwpodanymwyżejokreśleniuprzymioty
wystarcząnapotrzebynaszychrozważań,gdyż–pozarozlicznymiinnymi
określeniamiJemuprzydawanymi82–stanowiąonerdzeń,azarazemczęść
wspólną,głównychmonoteistycznychokreśleńBoga83.Myślętuojudaizmie,
chrześcijaństwieiislamie,doktórychtosystemówograniczamwzasadzie
swojeontoteologiczneprzemyślenia84.Zokreśleniapowyższegowidaćteż,że
pozanawiasemgłównychrozważańpozostająwszelkiegorodzajuabsoluty
79Patrzniżej,tenżepodrozdział.
80Tamże,s.249.
81Tamże.
82Nawet–jakchceBenedykt(velBaruch)deSpinoza–nieskończeniewie-
lomaprzymiotami.WjegoEtyceczytamy:nBóstwo,czyliwszechistota,składająca
sięznieskończonejilościprzymiotów,zktórychkażdywyrażatreśćwiecznąinie-
skończoną,istniejekoniecznie”(B.Spinoza,Etyka,tłum.I.Myślicki,Wydawnictwo
AKME,Warszawa1991,s.9).
Inneprzymioty,októremożnabyuzupełnićpowyższącharakterystykę,topo-
wszechnieprzyjmowane:wszechmoc(omnipotencja),nieskończoność(odwieczność),
maksymalnadoskonałość.Zresztądwiepierwszecharakterystykisązwiązaneztre-
ściąpodanegookreślenia:wszechmoczbyciemstwórcącałejtranscendencji(choć
niejesttosilnylogicznyzwiązek,bobyciestwórcąwszystkiego,cojest,niepociąga
możliwościstworzeniawszystkiego,comożnapomyśleć),anieskończonośćtrwania
czasowego–zbyciemcausasui(ituzwiązekjestbardziejścisły,gdyżbyt,którysam
wsobienosipodstawywłasnegoistnienia,jestniezrodzonyiniezniszczalny–nie
powstajeinieginie,azatemjestodwieczny).TakżeSpinozawEtycewiążejedy-
nośćbóstwa(jaksięwyrażanistoty”)zjegonieskończonością(jużnietylkoczasową).
Skończonabowiemistotamusiałabybyćograniczonąprzezinnąistotęokoniecznej
naturze,awedługniegodwieistotyotakimsamymprzymiocietoniedorzeczność.
83WzwiązkuzpowyższymtrudnozgodzićsięzRatzingerem,żen(ł)pytanie,co
oznaczasłowoćBóg’,jestniejasnenietylkodzisiaj,leczbyłoniejasnerównieżwów-
czas[wczasachwczesnochrześcijańskich–M.Ł.]”(J.Ratzinger,WiarawPiśmie
iTradycji.Teologicznanaukaozasadach,dz.cyt.,s.285).Przyczymkonteksttej
wypowiedziwskazujewyraźnie,żenieojednoznacznośćpytaniachodzi,leczsamego
słowanBóg”.Jednakteologiczneifilozoficzneokreśleniaujednoznaczniająprzecież
znaczeniewskazanegoterminu.Pozostajepytanie,czytrafnieujmująonenaturętej
wielkiejTajemnicy,jakąjestBóg;tojednakjestjużinnykontekst–epistemologicz-
ny,aniesemantyczny.
84Zewzględówkulturowychsiłąrzeczywyróżnionympunktemodniesieniajest
dlamniechrześcijaństwowodmianiekatolickiej.
–57–
