Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Operahistorico-iuridicaselecta
Ówcześniwybitnikanoniści,międzyinnymiJanTeutonicus(†1245),
azwłaszczaHostiensis(HenrykdeSegusio,†1271),wbrewpoglądomniektó-
rychlegistówutrzymywali,żeregułanietworzyprawa;jesttylkoabstrakcyjnym
przypadkiem,odktóregozawszedozwolonesąwyjątki.
DalszyrozwójnastąpiłpodkoniecXIIIw.,kiedypapieżBonifacyVIII,sam
wybitnyjurysta,powołałtrzyosobowąkomisjęzWilhelmemdeMandagoto,
arcybiskupemEmbrunnaczele,dlaopracowanianowegozbiorudekretałów
papieskich.RezultatemichpracybyłwspomnianyjużzbiórnazwanyLiber
Sextus,ogłoszonybulląSacrosanctaew1298r.Nakońcutejnowejkodyfikacji
umieszczonotytułDeregulisiurisgrupujący88regułprawa,przejętychwznacz-
nejmierzezDigestów.Dawniejszanaukaprzyjmowała,żeautoremtegotytułu
byłwłoskiprawnikDinusdeMugello(†1304)21,wybitnyznawcaobojgapraw;
dzisiajpoglądtenzostałzarzucony22.Dinusbyćmożewspółpracowałzkomi-
sjąprzyopracowywaniutytułuoregułachprawa,lecztrudnojestgouznaćza
autora
23
.Bezwątpieniabyłonjednakżetwórcąszerokorozpowszechnionego
s.75
wśredniowieczu,jakiwczasachnowożytnych,komentarzadokanonistycznych
regułprawa(DeregulisiurisinSexto).Dinuswskazał,iżregułatworzonajest
zszeregupojedynczychprzypadków,posiadającychtęsamąratiodeterminations,
przezsprowadzanieprzypadkówdojednegoznich
24
.ZaAkkursjuszemprzyjmo-
wał,iżregułanietworzyprawa,jeżelicasus,któregodotyczy,jestprzewidziany
przezprawo,atworzyjedynietam,gdzieaequitaswobeclukiwprawieskłania
dorozstrzygnięciawmyślreguły25.
WXIVw.zainteresowanieregułamiprawabyłopowszechnewcałejprawie
Europie
26
.PojawiłysięlicznekomentarzezarównodocałegoLiberSextus,jak
idosamegotylkotytułuDeregulisiuris.Najsłynniejszeto:komentarzregułJana
Mnicha,dalejGlossainSextumiQuaestionesmercurialessuperregulisiurisJana
AndrzejowegoczydziełaXV-wiecznegoprawnikaFilipaFranchusa-Lecturasuper
sextodecretaliumiLecturasupertituloderegulisiurisinVI.
21
Zob.F.C.v.Savigny,GeschichtedesRömischenRechts,t.V
,s.447-464;J.F.v.Schulte,Die
GeschichtedesQuellen,s.176.
22TakjeszczeA.VanHove,Prolegomena,s.365.
23
Por.L.Faletti,DinusMugellanus,w:Dictionnairededroitcanonique,vol.IV
,col.1250in.;
P
.Stein,Regulaeiuris,s.150.
24
Etexhiscasibussingulariterdeterminatisetadeandemrationemdeterminationispertinentibus
constituiturregulageneralis--(Deregulisiuris,zob.przyp.38,k.A3r).
25Regula--iniamdeterminatisinexceptisnonfaciatius.Sedinnondeterminatisinquibusest
eademidestequitasfaciatseuconstituatius(ibidem,k.A3r).
26
Por.P
.Stein,Regulaeiuris,s.153-179.Ośredniowiecznychpomnikachprawailiteratury
prawniczejwCzechachzob.M.Boháček,Literaturastředověkychprávníchškolvrukopisechkapitulní
knihovnyolomoucké,Praha1960;tosamowjęzykuwłoskimwStudiaGratiana8(1962),s.305-421.
