Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej

Joanna Sosnowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8088-692-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

498

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Sosnowska, Joanna. Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej. Red. . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, 498 s. ISBN 978-83-8088-692-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Sosnowska, J.

T1 Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

PP Łódź

YR 2017

SN 978-83-8088-692-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 187037, author = "Sosnowska, Joanna", editor = "", title = "Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", year = "2017", address = "Łódź", isbn = "978-83-8088-692-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Sosnowska, Joanna

ED -

TI - Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

CY - Łódź

PY - 2017

SN - 978-83-8088-692-6

ER -

Netografia (standard APA):

Sosnowska, Joanna. Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej [baza danych online] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017 [dostęp: 17 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/opieka-nad-dziecmi-w-lodzi-w-latach-i-wojny-swiatowej-joanna-sosnowska-187037.

I wojna światowa, ochronka, organizacje filantropijno-społeczne, wspólnoty chrześcijańskie, przytułek dla dzieci, schronisko dla dzieci

Autorka podejmuje historyczno-pedagogiczną próbę rozpoznania i rekonstrukcji różnych elementów opieki organizowanej dla dzieci w okresie I wojny światowej w dużym ośrodku miejskim (Łódź) na terenie okupacji niemieckiej. Opieką nad dziećmi zajmował...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8088-692-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

498

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów9
Wstęp11
1. Działania militarne i niemiecka polityka okupacyjna35
Rozdział I. Warunki życia łodzian podczas Wielkiej Wojny35
2. Problemy gospodarki miejskiej48
3. Zmiana liczebności i struktury wyznaniowo-narodowościowej łodzian57
4. Położenie materialne i sytuacja zdrowotna mieszkańców67
5. Sytuacja społeczno-prawna dziecka i postulaty w zakresie opieki83
1. Projekty pomocowe Głównego Komitetu Obywatelskiego miasta Łodzi na rzecz dzieci (od sierpnia 1914 r. do czerwca 1915 r.)99
Rozdział II. Opieka, wychowanie i ochrona zdrowia dziecka w działaniach władz miejskich99
1.1. Sekcja Sanitarno-Szpitalna103
1.2. Sekcja Szkolna109
1.3. Komitet Tanich i Bezpłatnych Kuchni143
2. Opieka nad dziećmi w pracach Magistratu miasta Łodzi (od lipca 1915 r. do listopada 1918 r.)149
2.1. Wydział Niesienia Pomocy Biednym150
2.2. Wydział Zdrowotności Publicznej165
2.3. Wydział Szkolnictwa180
Rozdział III. Kwestia opieki nad dziećmi łódzkich organizacji i instytucji samopomocy społecznej197
1. Zadania opiekuńcze Komitetu Obywatelskiego Niesienia Pomocy Biednym (1914–1915)198
1.1. Sekcja Kobiet204
2. Patronat nad Dziećmi Rezerwistów Pozbawionymi Opieki Rodzicielskiej209
3. Inicjatywy Łódzkiej Miejscowej Rady Opiekuńczej (1916–1918)217
3.1. Sekcja Opieki nad Dziećmi i Młodzieżą221
3.2. Wielka Kwesta Ogólnokrajowa „Ratujcie Dzieci”226
Rozdział IV. Pomoc dzieciom łódzkich organizacji filantropijno-społecznych231
1. Łódzkie Chrześcijańskie Towarzystwo Dobroczynności233
1.1. Ochronki i szkoły elementarne235
1.2. Szpital dla Dzieci „Anny Marii”243
2. Towarzystwo „Kropla Mleka” w Łodzi251
3. Towarzystwo Opieki nad Dziećmi „Gniazdo Łódzkie”262
Rozdział V. Przedsięwzięcia opiekuńcze adresowane do łódzkich dzieci przez wspólnoty chrześcijańskie277
1. Organizacje i instytucje pomocowe Kościoła rzymskokatolickiego278
1.1. Towarzystwo Schronisk św. Stanisława Kostki przy parafii św. Stanisława Kostki280
1.2. Pomoc dzieciom w innych parafiach rzymskokatolickich294
2. Placówki opiekuńczo-wychowawcze i edukacyjne w parafiach mariawickich307
3. Opieka nad dziećmi w Kościele ewangelicko-augsburskim325
3.1. Przedsięwzięcia pomocowe parafii Świętej Trójcy328
3.2. Wsparcie najmłodszych w parafii św. Jana340
3.3. Wspólne inicjatywy parafialne – Przytułek dla bezdomnych dzieci ewangelickich346
3.4. Inne przykłady opieki nad dziećmi we wspólnocie luterańskiej350
4. Pomoc dzieciom w Kościele prawosławnym353
Rozdział VI. Troska o dziecko organizacji i instytucji społeczności żydowskiej365
1. Towarzystwa filantropijne opieki nad dziećmi369
1.1. Towarzystwo Kolonii Letnich dla Dzieci Żydowskich miasta Łodzi369
1.2. Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami373
1.3. Towarzystwo Niesienia Pomocy Biednym Dzieciom Wyznania Mojżeszowego „Niedola Dziecięca”384
1.4. Przytułek Towarzystwa Opieki nad Sierotami i Dziećmi Rezerwistów389
1.5. Żydowska Ochrona Ludowa przy Towarzystwie „Przyjaciel Dzieci”393
1.6. Zakład Freblowski i Szkółka „Szalom Alejchem” przy Towarzystwie Żydowski Dom Ludowy „Bet-Am” w Łodzi399
2. Instytucje filantropijno-społeczne401
2.1. Ochrona dla Dziewcząt Wyznania Mojżeszowego im. Małżonków Jakuba i Anny Hertz401
2.2. Schronisko dla Dzieci Wyznania Mojżeszowego409
2.3. Kuchnie dla dzieci wyznania mojżeszowego413
2.4. Przytulisko dla Dzieci Wyznania Mojżeszowego417
2.5. Łódzki Żydowski Dom Sierot Starego Miasta425
2.6. Ochronka „Herclija” Komitetu Syjonistycznego w Łodzi430
2.7. Przytułek dla Dzieci Bezdomnych i Sierot przy Gminie Starozakonnych433
Zakończenie439
Bibliografia445
Spis tabel475
Spis ilustracji479
Aneks481
Od Redakcji497

Wstęp

ikulturowymmiastaświadczyławzrastającawniezwykłymtempieliczbaludności

(w1870r.–50tys.mieszkańców;w1913r.–około500tys.).SpołecznośćŁodzi,

którąwówczasstanowiliPolacy(połowapopulacji),Żydzi,NiemcyiRosjanie,ze

względunasilnepowiązaniainteresów,byłaswoistymtyglemkulturowym,pie-

lęgnującymwłasnetradycje,religieizwyczaje.„Teniścieamerykańskirozkwit

naszegomiasta–czytamywewspomnieniachwybitnegołodzianinaMieczysława

Hertza–wktórymludnośćrosła,noweulicewrzynałysięwpodmiejskieorne

grunta,budowanoirozszerzanowdalszymciągufabryki”10,przerwaławojna.

Wlatach1914–1918Łódźniebyłabezpośrednimterenemwalk,pozapo-

czątkowymokresemdziałańmilitarnych,kiedyomiastotoczonobitwęwramach

„OperacjiŁódzkiej”(listopad/grudzień1914),chociażiwtedymiejscemstarćbyły

tylkojegoobrzeża11.Czaswojnynaznaczonykrytycznymiwarunkamibytowymi

łodzian,przedewszystkimubóstwem,głodem,chorobami,śmiercią,spowodował

jednakdotegostopnianieodwołalnestratywwymiarzeekonomicznym,demo-

grafcznym,społecznymizdrowotnymmiasta,żewysuniętokonkluzję,iżnależał

dojednegoznajbardziejkatastrofalnychokresówwdziejachŁodzi12.Okupacja

miastaprzezNiemcówrozpoczęłasię6grudnia1914r.itrwaładokońcaIwojny.

WspojrzeniunaczasIwojnyświatowejzrodzimej,polskiej,aleilokalnej,

łódzkiejperspektywyniemożnapominąćniezwykleistotnegoelementu,jakimbył

–wodniesieniudonarodu–wysiłekpaństwotwórczy(podejmowanyjużodpoło-

wy1915r.,zintensyfkowanypo„akcie5listopada”z1916r.),natomiastzpunktu

widzeniamiasta–byłatopracanarzeczbudowysamorządu:wyznaczaniajego

strukturorazprecyzowaniaiwypełnianiazadańspołecznych(m.in.wobszarze

sądownictwa,administracji,oświaty,zdrowotności)13.Własneosiągnięcianatym

polu,pomimoskomplikowanejwojennejsytuacji,miałatakżeŁódź.Pozajęciu

miastaprzezNiemców,wskutekprowadzonejprzeznichpolityki,nastąpiłyrady-

kalnezmiany,którezjednejstronyprzyniosłyupadekgospodarczyibiedęnanie-

spotykanądotądskalę,budząctymsamymzrozumiałąniechęć,anawetwrogość

wobecokupanta,zdrugiejnatomiast,poszerzanie,zaaprobatąwładzniemiec-

kich,swobóddotyczącychżyciaspołecznegomiastastałosiępodłożemrozwoju

łódzkiejoświaty(wtymupowszechnieniaszkolnictwa),organizacjiszpitalnictwa,

opiekihigieniczno-zdrowotnejczyopiekisocjalnej.

Wobliczukryzysów,przełomówczyzbrojnychkonfrontacjiintensyfkująsię

inicjatywyspołecznemającenacelupomocinnym.WybuchIwojnyświatowej

10M.Hertz,ŁódźwczasieWielkiejWojny,Łódź1933,s.3.

11Obszerniejszeinformacjenatemat„OperacjiŁódzkiej”znajdująsięwrozdzialeIniniejszej

publikacji.

12W.Puś,K.Badziak,GospodarkaŁodziwokresiekapitalistycznym(do1918r.),[w:]Łódź.

Dziejemiasta,t.I:Do1918r.,red.B.Baranowski,J.Fijałek,Warszawa–Łódź1980,s.297;J.K.Jan-

czak,Ludność,[w:]Łódź.Dziejemiasta…,s.200–201;J.Fijałek,J.Indulski,OpiekazdrowotnawŁo-

dzidoroku1945.Studiumorganizacyjno-historyczne,Łódź1990,s.257–258;A.Rzepkowski,Lud-

nośćŁodziwokresieIwojnyświatowej,[w:]Łódźwdrodzedoniepodległości,red.J.A.Daszyńska,

Łódź2013,s.132–135.

13W.Suleja,WielkaWojna…,s.9–10.Zob.też:Odsamoorganizacjidosamorządności–100lat

temu,http://asocjacje.org/category/opowiesc-w-odcinkach/(dostęp:5.01.2017).

Brak wyników

Opieka nad dziećmi w Łodzi w latach I wojny światowej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra