Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Meandryśredniowiecznejetnologii–
MikołajOlszewski
13
OstatnimczynnikiemewolucjizwiązanymzBibliąbyłazmianageo-
graficznegoikulturowegocentrumświata.Oiledlaświatastarożytnego
byłnimbasenMorzaŚródziemnego,bądźjegookreślonypunkt,wokresie
Cesarstwa-Rzym,otylezpunktuwidzeniachrześcijańskiegostałasię
nimJerozolima,cowspieranoEwangeliąMarka
14.Taidea,odnoszona
początkowodorzeczywistościduchowej,znalazłateżswójwyrazwświe-
cierealnym,wchwiliupadkuRzymu,gdyświatstraciłcentrumpolityczne,
którezastąpionoreligijnym.
Jeżelinatomiastchodziotrwanietradycjiantycznejwchrześcijaństwie
patrystycznym,apóźniejśredniowiecznym,najistotniejszesąwedługMülle-
radwaelementy.Pierwszymdośćoczywistymjestoparciewiedzynatemat
geografiiświatanaźródłachantycznych.Naprzekórzaznaczającejsięnie-
chęciwobecnaukistarożytnej,uczeniśredniowiecznibyliskazani,przy
pisaniuwłasnychdzieł,nawspieraniesięlekturamistarożytnymi,toteżwielu
polihistorówchrześcijańskich,takichjakKasjodorczyIzydorzSewilli,
musieliczerpaćswojąwiedzęzpismautorówantycznych,niestetynienaj-
wyższegolotu,raczejpisarzywtórnychitowłaściwietylkozobszarułaci-
ny.Toteżgeografiaśredniowiecznaniemiaładostępudooryginalniejszych
ibogatszychźródełgreckich.
NiemniejwedługMülleranietenaspekttrwaniaparadygmatuantycznego
byłnajważniejszyinajsilniejodcisnąłsięnaetnografiiorazetnologiiśrednio-
wiecznej.Badaczniemieckiuważa,żekluczemdozrozumieniaistotyśrednio-
wiecznejrefleksjinadkulturowymaspektemczłowieczeństwajestuchwyce-
nieprocesuprzekształcaniasięantycznejopozycjikultura-barbarzyństwo
wchrześcijańskieprzeciwstawienieprawdziwareligia-pogaństwo
15.
Müllerzatypowądlaliteraturychrześcijańskiejuważatezęoogólnej
wysokiejwartościchrześcijaństwa,którąopierasięnaprzeświadczeniu
14Mk11,17:nDommójbędzienazwanydomemmodlitwywszystkimnarodom»,cojest
powtórzeniemfragmentuzKsięgiIzajasza(56,7).
15Samaideatakiejtransformacjitopikiantycznejpojawiłasięwcześniej.Naspecyficz-
nereligijnerozumieniebarbarzyństwawśredniowieczuzwróciłuwagęJones(1971).Śle-
dzionnarodzinytegoprzekształceniauOjcówKościoła,zwłaszczauhistorykówtakichjak
AugustyniOrozjusz.Zwracauwagęnajejrozkwitwewczesnymśredniowieczuukronika-
rzyrelacjonującychmisjenaterenypółnocnejiwschodniejEuropy,wreszciepiszeoużyciu
tegoterminuwodniesieniudoTatarów(tujednakJonesprzeoczyłistotnyfakt,żenaprzy-
kładWilhelmzRubruktylkorazużyłtegoterminuwswojejrelacji),anastępnieTurków.
Zwracateżuwagęnaszeregnie-antropologicznychzastosowańtegoterminu,zwłaszcza
wkontekściepolemikwewnątrzeuropejskichiprzytejokazjiodnotowujeosłabieniewpóź-
niejszymokresiereligijnegowydźwiękuterminuEbarbarzyńca).
