Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Meandryśredniowiecznejetnologii–
MikołajOlszewski
15
niesieniudopojmanychprzezsiebiejeńców,traktowanychznośniewy-
łączniezpowodunadzieinaokup
18.
Takiobrazpogan-barbarzyńcówmadoniosłekonsekwencjetakprak-
tyczne,jakteoretyczne.Przedewszystkimnamocypowyższejwizjiproces
misyjnystajesięzarazemprocesemawansucywilizacyjnego,inkulturacja
dotyczyzarównosferyducha,jakmaterii.Wchodzeniewkrągchristianitas
byłonietylkonawróceniem,aletakżeumożliwiałoudziałwzdobyczach
wyższejcywilizacji,cogroziłooczywiścieniebezpieczeństwempomiesza-
niaporządkugłoszeniawiaryzzaprowadzaniemnowegoporządkupolitycz-
nego.Pomieszanietakiebyłojednakżebardzowygodnedlaśredniowiecz-
nych(ściślewczesnośredniowiecznych)elitpolitycznychzainteresowanych
ekspansjąnaterenysąsiadującychzchrześcijanamipogan.Jednocześnieteż
Europejczycy-chrześcijaniemieliprzytymokazjędoświadczyćbezpośred-
niokontaktuzludamiróżnymiodnichkulturowo.Stądteżtoposbarbarzyń-
cy-poganinabyłszczególniepopularnywdziejopisarstwiezajmującymsię
relacjonowaniemmisji-podbojówdokonywanychnapoganachprzezchrze-
ścijańskichwładcówEuropy,przedewszystkimprzezcesarzyrzymskich
naroduniemieckiego.Wprzypadkuichdziałańmamydoczynieniazalian-
semreligiiipolityki,któryprzyniósłwefekcieszczególnądoktrynęmisji
opartąnazasadziecompelleintrare(zmuszajdowejścia),współdziałanie
Kościołaicesarstwamotywowanozjednejstronynakazemapostolstwa,
azdrugiejzaprowadzaniemwyższegoładupolityczno-społeczno-kulturowego.
Müllerwspieraswojewywodyprzedstawieniemszeregukronikpowsta-
łychnatereniecesarstwanaprzestrzeniodXdoXIIIwieku.Analizujeon
bardziejszczegółoworelacjeAdamazBremy(GestaHamburgensisecclesiae
pontificum)dotyczącemisjipółnocnych,ThietmarazMerseburga(Kronika)
19
18Ambroży,Obowiązkiduchownych,II,15,71(s.136).
19MüllerwKroniceThietmarazwracauwagęnadwustronnicowyopisRedarówiich
głównegogrodu-RadogoszczyorazodprawianychwnimobrzędówkuczciSwarożyca,
VI,23(s.300-303).Ponad¾relacjiThietmarazajmująkwestiereligijne,nawetopispoło-
żeniaRadogoszczywśrodkupuszczymaaspektreligijny,gdyżpuszczatajestświęta.Dalej
kronikarzopisujedrewnianąświątynię,rzeźbionąichroniącąszeregwizerunkówbogów,
wtymgłównegoSwarożyca.Wświątynitejkapłaniskładająofiarybożkom(również
zludzi)orazwróżąprzyszłość,przypomocyrzucanychlosów,potwierdzająwróżbęprze-
prowadzającnadlosamikonia.Wyrokwróżbjestostateczny.Opismituoodyńcuwycho-
dzącymzjezioraiprymacieRadogoszczynadinnymigrodamiuzupełniaprzedstawienie
systemuwładzy,swoistejdemokracjiwymagającejjednomyślnościorazsymbolicznegospo-
sobuzawieraniaprzymierza.Opisotwierająizamykająocenysamychludzijakowiarołom-
nychorazichreligiijakozabobonów,czczejohydy,pogaństwaorazrzeczybezwartości.
