Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-513-1
38
ChrisWickham
idziewięćdziesiątychXXw.JesttakdziękigadaniuzMontaillou-tamtejszymplot-
kom.
✳✳✳
Plotkimajązłąprasę.Istniejedługotrwałasilnaskłonnośćdomówienia,żeludzienie
powinniplotkowaćiżeaktplotkowaniajestczczyitrywialny.Zapewnejesttojedna
zprzyczyntego,żesocjologiaplotekjesttaksłaborozwinięta.Możnabyoczekiwać
jejrozwojuwrazzrozkwitemsocjolingwistyki,historiimówionejikulturoznaw-
stwawdwóchostatnichdekadachXXw.Jednakniebyłojejwieleodczasuraczej
bezowocnejdebatywlatachsześćdziesiątychXXw.,anawetwtejdyskusjinajlepszy
byłpierwszygłos-uroczyiklasycznyartykułMaxaGluckmanawnCurrentAnthro-
pology”z1963roku.Wostatnimczasieukazałosiękilkainteresującychksiążek,
alejednaznajlepszych,autorstwaPatriciiMeyerSpacks,jestskoncentrowanana
literaturze,anienapraktyce.Brakujeetnografiiskupionejnaplotkowaniu(mimoże
większośćantropologówzniegokorzysta,bardziejlubmniejniewinnie,zależnieod
upodobania),niemaprawieżadnychzapisów,niemateżprawieżadnychkulturo-
wychczyhistorycznychanalizfaktycznychsekwencjiipraktykplotkowania,nawet
współczesnego.(Nowa,systematycznaanalizatakichsekwencjizepsutajestprzez
zadziwiającezałożenie,żeplotkazawszejestuważanazanmoralnieskażoną”.)Jed-
nymzpowodówtegostanurzeczymożebyćto,żedwiedyscypliny,napierwszyrzut
okanajbardziejzdolnedowytworzeniakompetentnejteoriiplotki,historiamówio-
naikulturoznawstwo,takwieleucierpiały,noszącpiętnodyscyplin,którezajmują
sięnzaledwie”plotkami,żecelowostarałysięuniknąćjakichkolwiekjawnychzwiąz-
kówzbadaniemplotek.Jednakwrezultacieplotkowaniejakopraktykakulturowa
madziwnystatus:niezbadanego,zmarginalizowanegoiniedocenionegoObcego,
któregojednakwszyscy(lubniemalwszyscy)siępodejmujemy.Wnajlepszymwy-
padkuludziepoświęcajączasnadefiniowanieplotki,zamykaniejejwszufladkach
(pewienwpływowyantropolog,FrederickG.Bailey[1971:284-290],wyróżniłjej
pięćrodzajów:skandal,pogawędkę,pogłoskę,plotkęikrytykę),zamiastanalizować
jejnajbardziejinteresującącechę,transakcyjnąnaturę,tojestsposób,wjakiustana-
wiaiorganizujerelacjepomiędzyludźmi,cowkońcujestpowodemplotkowania6.
6PraceGluckmana(1963),RobertaPaine(1967)ikilkakolejnychartykułówwnMan”składają
sięnapodstawowąantropologicznądebatę;literaturęantropologicznąkompetentniepodsumo-
wujeSallyEngleMerry(1984).Zpóźniejszychartykułówwybrałbymteksty,któreosobiścieuwa-
żamzaszczególnieprzydatne:PatriciaM.Spacks1985;JörgR.Bergmann1993-moralistyczna
analiza,októrejwspominamwtymartykule;MelanieTebbutt1995-doskonałaanalizatego,
jakplotkikonstruowałyświatspołecznyklasypracującejwbadanymprzezautorkęczasie,oparta
głównienahistoriimówionej;orazinspirujący(choćznowuprzesadniemoralistyczny)komen-
tarzwpracySabiniiMaury(1982:89-106).NiedawnoRobertLewispoleciłmiksiążkęSamuela
Heilmana(1973),wktórejznalazłemwspaniałyrozdziałnatematplotek(s.151-192),zgodnyze
spostrzeżeniamipoczynionymiprzezemniewtymtekście.Wieleskorzystałemtakżezreferatu
Shapiro(1994),wygłoszonegowWheatonCollege,MA,któregoautorszczodrzepozwoliłmigocy-
