Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tegotypufragmenty,rozrzuconepocałejSztucepamięci,osła-
biającoprawdaspójnośćilogikęwywodu,świadcząjednak
onaukowejuczciwościYates.Szkodatylko,żetrzebajemozol-
nieztekstupracysamemuwyławiać.
Lekturagłośnejksiążkibrytyjskiejbadaczki,wykładowcy
historiikulturyrenesansuwInstytucieWarburgawLondynie,
uzmysławiawinteresującejnaskwestiijeszczejednąistotną
sprawę.Amianowicie,żepojawieniesiępiśmiennościza-
sadniczoniezagroziłoistnieniuświatapamięci,cowięcej,
piśmienność-obokoralności-zaczęłatenświatobsługiwać
itozniezłymskutkiem.Zadziałałotubowiemprawoekono-
miczności.Dlaczegonieułatwićsobieżyciaiczegośniezapi-
sać,skoromożnatozrobić!Zdużymprawdopodobieństwem
możemyprzyjąć,żetaksamobyłowmomenciepojawienia
siędruku,czyteżelektronicznychnośnikówprzekazu.Ma
niewątpliwieracjęAndrzejMencwel,gdywstudiumWiedza
okulturzewkulturzewspółczesnejpisze,iżsystemykomuni-
kacjiniewypierająsięleczuzupełniają
6
.Oznaczatojednak,że
nowy,dominującysystem,wbrewwłasnejdążnościdoekspan-
sji,musiwspółżyćzwcześniejszym,żetakdokońcanigdynie
jestjednoznaczniezwycięskiibardzodługojeszczenarażony
bywanareakcjęswegopoprzednika.Wprzypadkupiśmienno-
ścibyłanimoczywiścieoralność,awprzypadkudruku-ipi-
śmienność,ioralność,choćkażdejakbyatakujączinnejstrony.
Niemawięcmowyojakichśformachpodwzględemsyste-
mowymczystych.Dominująmieszane.Dlastykuoralności
ipiśmiennościEricA.Havelockwprowadziłwygodnytermin:
semi-literacy
7
.Przyczymtensposóbkomunikowanianiemusi
sięograniczaćdokulturygreckiejprzełomuViIVwiekup.n.e.
Wrealiachpolskichobejmujeczasażpooświecenie.Wmoim
przekonaniudopierodoktrynaXVIII-wiecznegoklasycyzmu
utwierdziłajednoznaczniepozycjępisma,anadewszystkozaś
druku,choćteżniezawszedokońca,copóźniejsprytniewy-
korzystanaprzykładromantycznagawęda.Dlaczegotaksię
6
A.Mencwel,Wyobraźniaantropologiczna.Próbyistudia,Warszawa
2006,s.35.
7
E.A.Havelock,Przedmowa...,s.72.
10
