Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Ładgospodarczyijegofunkcjonalnedeterminanty
doutrzymaniaizaczęłosięstopniowewkraczaniepaństwawżyciegospodarcze,
awięctymsamymtworzenienowegoładugospodarczego,charakteryzującego
sięinterwencjonizmempaństwowym.
Wdoktrynieneoliberalnejodżyłakoncepcjaporządkugospodarczego.Kon-
centrowanosięwniejnakrytyceliberalnejdoktrynygospodarczejorazkorespon-
dującejzniąideikształtowaniaładugospodarczego.Główneróżnicewpodejściu
neoliberałówiklasykówekonomii,wspierającychkoncepcjęprawaiporządku
naturalnego,sprowadzałysiędotego,żeopowiadalisięonizaopracowywaniem
iwdrażaniemkonkretnychramporządkudlaefektywnejkonkurencji,którepo-
winnybyćobowiązującewszędzie.Pytaniem,którepojawiałosięwrozważaniach
neoliberałów,byływątpliwościcodooptymalnegokształtuładugospodarcze-
go21.Większość22znichuznała,żetakimłademjestporządekkonkurencji,wktó-
rympojawiasiękonkurencjaefektywnościiwydajności.
Wkładsocjalistycznychteoriidotworzeniawłaściwegokształtuładugospo-
darczegorozpocząłsięodcałkowitejkrytykiliberalnejdoktrynygospodarczej
ikorespondującegozniąporządku.Krytykadoprowadziłamarksistówdofor-
mułowaniaidealnegoobrazulepszegoporządku,któregokwintesencjąokazała
sięwspólnawłasnośćśrodkówprodukcji23.
Wniesieniewyraźnienaukowegopodejściadobadańnadłademgospodar-
czymmożnazawdzięczaćszkolehistorycznej.Głównijejprzedstawicieleuważa-
li,żeklasycznaekonomianiesprawdzasięwprzypadkukrajuzproblemami
gospodarczymi.Wtakiejsytuacjiwmiejsculeseferyzmu,awięcswobodyiwolno-
ściekonomicznej,lepiejsprawdziłbysięprotekcjonizmgospodarczy24.Stanowi-
skometodologicznewszkolehistorycznejbyłouznawanezadośćradykalne,
kwestionowałaonabowiem,wprzeciwieństwiedoklasyków,obiektywnieist-
niejąceprawaekonomiczneopowszechnejmocyobowiązującej.Prawatenie
mogąpowszechnierządzićzjawiskamiekonomicznymiczyspołecznymi.Można
jerozważaćtylkokonkretniewodniesieniudookreślonegoczasuimiejsca25.
GłównymzałożeniemtejszkołybyłoodrzucenieponadczasowegoUporządku
naturalnego”szkołyklasycznej.Podstawowąteząstałosięprzekonanieobraku
prawidłowościzachodzącychwdziałalnościgospodarczej.Przedstawicielestar-
szejszkołyhistorycznej26utrzymywali,żezanalizyporządkówpochodzących
zprzeszłościiobowiązującychwdanymmomencieniemożnadedukowaćopty-
21W.Stankiewicz,Historiamyśli…,s.505,508,509.
22A.Rustow(1885–1963)–przedstawicielneoliberałów,byłzwolennikiemtzw.liberalnegointer-
wencjonizmu,uznająckoniecznośćprzeciwdziałaniapaństwa(Upaństwowejpolicjirynkowej”)po-
wstawaniukarteliczymonopoli,zkoleiA.Muller-Armack(1901–1978)opowiadałsięzaswobodą
wyboruporządkugospodarczego.T.T.Kaczmarek,Zasadyporz!dku…,s.70.
23T.T.Kaczmarek,Ładekonomiczny…,s.61.
24Historiamyśliekonomicznej…,s.211–226.
25H.Landreth,D.C.Colander,Historiamyśli…,s.350–351.
26Ibidem,s.349–350.
