Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcieładugospodarczegowmyśliekonomicznej
19
malnegotypuporządku.Stwierdzono,żewróżnychepokachistniałyróżne
porządkigospodarcze.
BrunoHildebrand27wychodziłzzałożenia,żedziałalnośćgospodarczama
dwiesfery–zewnętrznąiwewnętrzną,wzwiązkuztymmożnamówićodwóch
porządkachgospodarczych.Granicepierwszejokreślajązasobyprzyrodyiwtej
sferzedopuszczałdziałanieprawnaturalnych,coodpowiadaporządkowinatu-
ralnemu.Drugasferaobejmowaławspółdziałanieludziprzyprzekształcaniu
przyrodyitamujawniałsięduchludzki,któryniepodlegaprawomnaturalnym.
KarlKnies28byłprzeciwnytwierdzeniu,żezobserwacjipodobnychhistorycz-
nychzjawiskgospodarczychmożnawydedukowaćpewneprawidłowości.Jed-
nocześniezwróciłonuwagęnabłądtkwiącywteoriipowołującejsięnawieczne
iniezmiennekategorieorazwydedukowanyznichporządekwolnejgospodarki
rynkowej,obowiązującejzawszeiwewszystkichkrajach.
Prawdziwyprzełomnadbadaniamiładugospodarczegoprzyniosłybadania
przedstawicielimłodszejszkołyhistorycznej–M.Webera29iW.Sombarta.Weber
pracowałnadskonstruowaniemidealnegonarzędziadopoznawaniazjawisk
społecznychigospodarczych.Narzędziemtymmiałybyćtzw.typyidealne,
mająceodgrywaćrolęwzorcapotrzebnegodosystematyzacjiiporządkowania
zjawiskorazopisupewnejrzeczywistościioptymalnegokształtuładugospodar-
czego30.
Doopracowaniawzorcapomocnemiałobyćrozróżnianiezjawiskgospodar-
czych,którewystępująwczterechpostaciach31:
–celowo-racjonalnej–celjestosiąganyzuwzględnieniemistniejącychograni-
czeń;
–wartościująco-racjonalnej–uwzględnieniewartościetycznychireligijnych;
–działańuczuciowych–związanychzpewnymistanamiemocjonalnymi;
–działańtradycjonalnych–płynącychzdoświadczeńiprzyzwyczajeń.
Webernieuznawałporządkugospodarczegozaelementstanowiącyramydla
procesówgospodarczych.Wedługniegoporządekjestujęciemfaktycznieposia-
danejwładzynadtowaramiiusługamiorazsposobem,wjakirzeczywiściesąone
wykorzystywane.
27BrunoHildebrand(1812–1878)–przedstawicielniemieckiejszkołyhistorycznej,kwestionował
istnienieogólnychprawekonomicznych,przypisująchistoriipodstawowąrolęwpoznawaniuza-
sadrozwojugospodarczegoposzczególnychkrajów.
28KarlKnies(1821–1898)całkowicienegowałistnienieprawekonomicznych,anawetpra-
widłowościstatystycznychwrozwojugospodarczym.Zadanieekonomiisprowadziłdorejestrowania
historiigospodarczej.
29M.Weber(1864–1920)postulował,abynadaćbadaniomnadłademgospodarczymścisłyiobiek-
tywnycharakterpoprzezopracowywaniespecyficznejdlańmetodologiiifilozofii.
30W.Stankiewicz,Historiamyśli…,s.279.
31Ibidem,s.280.
