Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SociètèScientifiquedePèdagogie(1935).Idealizmwiekudojrzałegocechujenato-
miastprzejścieodmarzeńdodziałań,copokazujetrudnościzwiązanezrealizo-
waniemideałów.Wówczasidealizmstajesięnormąpraktycznychpoczynań.
Wstarościnazbliżaniusiędoideałuopartajestmądrość.
Ideaływprowadzajądożyciaosobowościpewienstałykierunek:wmiarę
zbliżaniasiędonich,przezpraktycznąrealizacjęwymierzamycorazlepiejich
prawdziwąwartość.Szumanwyróżniaideałyzasadnicze(związanezwzniosłymi
celami)orazżyciowe,takiejak:umiłowanyzawód,określonakariera,szczęście
rodzinneczysportowyrekord.Przedstawiaidealistówsubiektywnych,którzy
uważają,żeświatpowinienbyćtaki,jakibyimodpowiadał,orazidealistów
obiektywnych,którzypragnąprzezwyciężeniarzeczywistościprzezczłowieka.
Posiadanieideałówjestważne,bobeznichosobowośćpustoszeje.
CzęśćIVksiążkijestpoświęconarozważaniomnatematcharakteruczłowie-
ka.Szumanpiszeocharakterzemoralnym,którystanowiistotęczłowieczeństwa
ipowinnośćczłowieka.Wartośćcharakterutowartośćetyczna.Jesttowartość
wypracowana,zdobytaztrudemwwalcezsobą.Wykształceniepewnego,wy-
próbowanegoiwartościowegocharakterustanowi–jegozdaniem–dopełnienie
osobowości.Charakterpoleganaprzezwyciężeniuwłasnejsłabości,egotyzmów
inamiętności.
Dążeniemosobowościjestwyrobićwsobieto,czegonambrak,izdobyć
panowanienadsobą.Takdochodzidoprzeistoczeniaosobowościwcharakter.
Dlarozwojucharakteruważnesąmarzenia,którewyprzedzajądoświadczenie,
orazrozczarowania,któreucząniemniejniżosiągnięciacelów.Rozczarowania
prowadządozdaniasobiesprawyzwłasnychmożliwościizwłasnejsytuacji.
JednocześnieSzumanzaznacza,żestopieńrefleksjiisamokrytycyzmumożebyć
różnyuróżnychosób.Wadączłowiekaniejestprzeciętność,aledobresamopo-
czuciewprzeciętnościimierności,człowiekbowiempowiniendążyćdoprzekra-
czaniawłasnychograniczeń.Profesorzwracauwagęnato,żekażdyjestzadowo-
lonyzeswojejinteligencji,abrakiwtejdziedzinieuważazahańbiącekalectwo.
Wartozauważyć,żeinteligencjabyłaijestważnąmiarąwocenianiuczłowieka;
istniejąprzecieżnarzędziapozwalająceokreślaćjejpoziom,aludzieowysokich
wskaźnikachinteligencjisąwyróżniani(np.osobyointeligencjibardzowysokiej
mogąbyćprzyjętedoklubuMENSA).Wprawdziewspółcześniemówisięoróż-
nychrodzajachinteligencji(por.Gardner,2002).Ponadtoprzypisywanieszcze-
gólnejwartościinteligencjiniewątpliwieprzyczyniłosiędopodobnegotrakto-
wania,przezanalogię,innychsferczłowieka,np.emocjonalnej(inteligencja
emocjonalna),społecznej(inteligencjaspołeczna),erotycznej(inteligencjaero-
tyczna).Szumanzauważa:NWswymograniczeniuludziewogólelubiąsięniekie-
dychełpićswymograniczeniem,takjakbyistotażycialudzkiegoniebyławłaśnie
XLV
