Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaMarkowska,ReginaKulig-Posłuszny
Wstęp
nsensibilistów”,neodadaistycznychteatrówikabaretówmiasta.
TwórcapróbujeokreślićartystycznąspecyfkęZiemiZachodnich
iPółnocnych,ukształtowanąwokresiePRL-u,akontynuowaną
-
jegozdaniem
-
wIIIRzeczpospolitej.Toobrazdziałańefeme-
rycznych,podkreślającychrolębeztroskiejinieużytecznejzabawy,
jaka-obokkryteriównowościioryginalności-byławażnadla
postawynodmieńcówioryginałów”neo-awangardyipozostaje
kluczowadodziś.Autorwielepiszeolatach50.,60.i70.,gdyż
jegozdaniemwłaśnienieprzerwanatradycjasamoorganizacjiarty-
stycznej,wbrewoczekiwaniomwładzy,jestczymśtrwałymiżadne
wydarzeniapolityczneniebyłyiniesązdolnezagrozićczemuś,co
powstałonakontrzeitenetoskontynuuje.Rysujesiętymsamym
obrazsztukiprywatnej,niekomercyjnej,związanejzkulturąwspół-
dzieleniaipartycypacji.Wkontekścieniedocenianiaspecyfcznych
niszowychdziałańtwórcówzWrocławiawgłównymnurciehistorii
sztuki-takżepoprzemianach1989roku-Makarewiczpodnosi
kwestiemetodologiiopisutego,cosięzdarzyło.Jegozdaniemna-
stawieniezjednejstronynapodobieństwa,aniediferentiaspecifica,
azdrugiejnawyłapywaniennowinek”powoduje,żehistoriasztuki
byładotądbezbronnawobecfenomenutzw.ZiemOdzyskanych.Ale
równiewinnisąartyści:nPędzelkamizbobrowegowłosiamacza-
nymiwolejnejfarbienasiawangardowimalarzeprzekopiowywali
rastroweefektytak,żebybyłotakjaknapłótnachichzachodnich
mistrzów”-piszeMakarewiczzdezynwolturąiżartobliwościągod-
nąMarcelaDuchampa.Jeślinawetniezgodzimysięzwszystkimi
tezamiMakarewicza,wartopodjąćporuszonewątkiwdyskusji,
aprzedewszystkimcieszyćsięzpolemicznego-pobudzającego
doprzemyśleń-postawieniasprawy.Wtymsamymrozdziale
znalazłsiętekstgdańskiejkuratorkiihistoryczkisztukiDoroty
Grubba-Thiede,pt.„Zapisrównoległy”
-
przyczynekdobadańnad
twórczościąipedagogikąAndrzejaWojciechowskiegoorazWitosława
Czerwonkipo1981r)[artystówwywodzącychsięzWrocławia].Tytuł
pracyjestzarównometaforą,jakipunktemwyjściadobadańnad
nrozproszonym”dziełemipedagogikąAndrzejaWojciechowskiego
iWitosławaCzerwonkipo1981r.
-
refleksjąnaddziałalnościątych
dwóchwybitnychartystówurodzonychweWrocławiu,pracujących
wToruniuiTrójmieście.Wartykuleichtwórczebiografe,przeplatają
się,tworzącniebanalnąhistoriędwóchwybitnychjednostekiuka-
zująccooznaczałaartystycznaniezależnośćisamoorganizacja,tak
ważnazarównowPRL-u,jakiwIIIRP.MakarewicziGrubba-Thiede
sącodotegozgodni.
CzęśćII.Odzyskiwanie-konstruowanietożsamościrozpoczy-
naartykułWojciechaKozłowskiego,skupiającysięnafenome-
nieZielonejGóry-miasta,którewokresiePRL-uzdefniowało
swojątożsamośćdziękisztucenowoczesnejipozawirowaniach
13
związanychzestanemwojennym,potwierdziłoswojąspecyfkę,
opierającsięnaotwartościnaprogresywnąscenęartystycznązca-
łejPolskijakonajwspanialszejlokalnejtradycji.ZkoleiAgnieszka
Rek-LipczyńskawrazzIzabeląKozłowską,wartykulePrzestrzeń
pamięci-pamięćprzestrzeni)Refeksjanadprzestrzeniamisymbo-
licznymiSzczecinawświetlepostmodernistycznejtransformacjisztuki
iarchitektury,pisząonrewolciepamięci”
,zwracającuwagęiżnowe
defniowanietożsamościodbywałosięwoparciuoto,cowcześniej
byłorugowaneiprzemilczane-pojawiłysięinnekluczowewyda-
rzenia(m.in.pomnikOfar,wypieranywcześniejprzezprogramową
ateizacjęGrudnia1970)ioczywiściepodkreślaniekatolicyzmu(m.in.
pomnikipapieżaJanaPawłaII).Cojednakrównieważne,ponieważ
liczyłasiębardziejtreśćniżforma,taostatniabywałaczęstoarty-
styczniewątpliwaiwznaczącejmierzewtórna.Tematjestobszerny,
asygnalizujejewprzywołanymtekściedziełokontrowersyjnego
krakowskiegorzeźbiarzaCzesławaDźwigaja,któregopomniki
bywałyoprotestowaneprzezróżneszacownegremia,m.in.histo-
rykówsztuki,aktóryjestautoremm.in.AniołaWolnościnaplacu
SolidarnościwSzczecinie.Rek-LipczyńskaiKozłowskazwracająteż
uwagę-naprzykładzieszczecińskiego
PomnikaWdzięczności
dlaArmiiRadzieckiej,usuniętegow2017roku
-nadługiproces
demontażumonumentów,odzwierciadlającychpolitycznądomina-
cjęZSRR.Procesten-przypomnijmy-miałwróżnychmiejscach
iwswychróżnychetapachpo1989roku,takżemomentyetycznie
wątpliwe,jakprzenoszeniegrobówzwykłychradzieckichżołnierzy.
WkontekściestawianiawdzisiejszymSzczecinienowychpomni
-
ków,autorkiuznająprocesoswajaniaprzedwojennejniemieckiej
przestrzenimiejskiejzanatylezłożonyiskomplikowany,żemusi
rozciągaćsięnacałepokolenia.ZkoleiMichałSiekierkawartykule
Współczesnemiejscapamięci:pomniki,tablice,mogiływkontekście
upamiętnieniatradycjiikulturyKresównatereniewojewództwadol-
nośląskiegoprzypomina,iż
tragicznelosymieszkańcówdaw-
nychKresówWschodnichIIRPniemogływżadensposób
wybrzmiećwokresiePRL-u.Kwestieokupacjiniemieckiej,
radzieckiejorazukraińskichruchównacjonalistycznychiwy-
zwoleńczychtozłożoneproblemy,aichopisanieniemożebyć
rzetelne,gdyistniejecenzura.Upamiętnienie,hołdiżałobato
ważneskładnikiscalaniapolskiejtożsamości,podzielonej
-
do
odzyskanianiepodległości
-
cenzurąnato,coprywatneikul-
tywowanewrodzinachoraznato,copubliczneinarzucane
przeznarracjęzależnegoodZSRRpaństwa.CzęśćII.kończy
artykułAnnyZelmańskiej-LipnickiejodziałającejwGdańsku
GaleriiKoło(1995-2003).Wtwórczościwystawiającychtam
artystówmożnabyłodostrzecdużoodniesieńdosymbolicz-
nejprzestrzenimiasta,zjejdoświadczeniamiitraumamioraz
