Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciedysfunkcyjnościpaństw-genezaidefinicje
21
nychjestwpraktycetożsamazkategoriąpaństwupadłychczyproblematycznych
(problemstates),jakkolwieksamprzytymzauważa,żeużycieterminuupadku
państwajestzbytszerokieiczęstonieadekwatnedorzeczywistości,ponieważnie
istniejąchoćbydwapaństwadysfunkcyjne,którychproblemybyłybydokładnie
takiesame36.
To,żeniemajednejdefinicjipojęciapaństwaupadłegoldysfunkcyjnego,aróż-
nibadaczedefiniująpaństwadoświadczającedysfunkcyjnościzcałąwielościąich
problemów,nastręczadużychtrudnościwjasnymiprzejrzystymokreśleniugra-
nictegozjawiska.Prowadzitoponadtoczęstodosytuacji,wktórejwjednym„ko-
szykuupadłości”znajdująsiępaństwaowysokimstopniurozkładupaństwowości,
jaknp.Somalia,DemokratycznaRepublikaKongaczyRepublikaŚrodkowoafry-
kańska,oraztakiepaństwa,jakEtiopia,NigeriaczyZimbabwe.Dobryprzykład
stanowiprzygotowywanyprzezamerykańskithinktankFundforPeaceIndeks
PaństwUpadłych(FailedStatesIndex-FSI)za2012rok,wktórymZimbabwe
lokujesięnaszóstejpozycji,podczasgdyRepublikaŚrodkowoafrykańskana
dziesiątej.Ktobyłwwymienionychpaństwach,niebędziemógłtakiejklasyfikacji
zrozumieć,gdyżprzepaśćpomiędzynimiwzakresiepoziomurozwojujesttak
duża,żerankingwtymwypadkubardziejwprowadzawbłądniżrzeczywiście
pomagaokreślićstopieńdysfunkcyjnościpaństwa.Wtymmiejscudotykamyna-
stępnejsprawyodnoszącejsiędoaktualnościpublikowanychdanych.Najbardziej
rozpowszechnioneinajczęściejcytowanewspomnianewcześniejrankingiFSIsą
publikowaneraznarok(innerankinginawetrzadziejlubwręczjednokrotnie37),
przyczymtaknaprawdęprzedstawiająsytuacjęzrocznymopóźnieniem.Jeśli
FailedStatesIndexza2012rokzostałogłoszonywczerwcu2012,tooczywiste,
żeniedotyczyonroku2012,lecz2011.Prowadzitodosytuacji,żekiedy
w2012rokuwybucharebeliawRepubliceŚrodkowoafrykańskiejlubMali,fakt
tenniejestuwidocznionywrankinguFSI,apaństwo,którewpraktyceuległoroz-
padowi(Mali),znajdujesiętamnawmiarębezpiecznej79.pozycji,czylilepszej
niżta,naktórejzostałysklasyfikowaneIndie(78.miejsce)czyChiny(76.miejsce).
Jakwidać,matematycznewskaźnikiuzyskanegłówniedziękizastosowaniumetod
ilościowychnieodzwierciedlająistotydysfunkcyjnościiupadkupaństwowości.
Ostrożnośćnależyzachowaćnietylkowformułowaniuetykiet:„upadłe”
,„upa-
dające”
,„wrażliwe”
,„słabe”
,alewartomiećrównieżświadomośćfundamentów,
najakichdanepaństwosięopiera.Malistawianebyłodoniedawnazaprzykład
sukcesuwprocesiebudowaniapaństwowościwAfryceSubsaharyjskiej,jego
obecnasytuacjapokazujejednakdobitnie,jakczęstostabilnośćwtymregionie
światamakruchepodstawy.RozwójsytuacjiwMalizwróciłuwagęrównieżnato,
żedestabilizacjaiwojnadomowawjednympaństwie(wtymprzypadkuwLibii)
36
S.Ellis,HowtoRebuildAfrica,„ForeignAfairs”2005,vol.84,nr5(wrzesień-październik),
s.135-148.
37
Więcejorankingachpaństwdysfunkcyjnychiinstytucjachjeprzygotowującychwrozdziale:
J.Mormul,Czołoweinstytucjemiędzynarodowezajmującesiędysfunkcyjnościąpaństw.
