Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wikińscynajeźdźcy,królestwaSkandynawiiiszerokiświat
13
EkscytująceopowieściopodróżachSkandynawówiniebezpieczeństwach,zjakimi
mierzylisięnawodachpółnocnegoAtlantyku,pozostawiływeuropejskiejduszy
niezatartyślad.Wizerunekwikinga,jegoumiłowaniewolności,indywidualizm
iskłonnośćdoprzemocystałysięintegralnączęściązachodniejświadomościikul-
turyodplakieteknabrytyjskichautachponiemieckieoperyRichardaWagnera,od
hollywoodzkichepickichobrazówzlat50.ażpożyciorysdawnegodemonazemsty
Anya,znanegozserialuBuffy:Postrachwampirów.
Oczywiściejużsamterminnwiking”przysparzaproblemów.OxfordEnglish
Dictionarydatujejegopierwszepojawieniesięwjęzykuangielskimna1807r.,
adrugiena1827r.Dopowszechnegoużyciawszedłdopierowlatach40.XIXw.1
Tojednaknieznaczy,żeowegoterminuniemożnaznaleźćjużwźródłachwspół-
czesnychinteresującejnasepoce.Wrzeczysamej,używanogonawetjeszczeprzed
erąwikingów,wstaroangielskimpoemaciezkońcaVIIw.–Widsidh,wktórym
odnosisiędogermańskiegoplemienia,nwikińskiegoszczepuHeadobardów”2.
PochodzącezXw.glosyzpracyÆlfrikatakżeodnosząsiędonpirata,uelpiraticus,
uel(...)wicing”orazdonarchipirata:yldestwicing3”.Chociażtenterminpowszechnie
występujewźródłachnorweskichorazislandzkich,aznacznierzadziejwduńskich
iszwedzkich,najwyraźniejużywanogonaterenachwszystkichpaństwwikingów,
przetrwałnawetwefryzyjskimzbiorzeprawzXIw.,regulującymhandelorazkwe-
stieżeglugi.
Wniniejszejpracykorzystamyzowegookreślenia,uznającfakt,żebardzo
mocnozakorzeniłosięwpowszechnymużyciu–jednakgdypojawiasiętutaj,
należyjerozumiećjakoodniesieniedoSkandynawabiorącegoudziałwzasiedlaniu
–pokojowymlubprzemocą–rejonówpółnocnejEuropyorazwyspnaAtlantyku
wzdefiniowanympowyżejokresie.Niezapominamy,żeSkandynawowieprzekazali
żeglarskieumiejętnościrodzimejludnościzobszarów,którezasiedlili.Zatemite
ludyorazichpotomkowiemoglidziękitemuwziąćudziałwpółnocnoatlantyckiej
przygodzie.
Wksiążcezastanawiamysiętakżenadkresemepokiwikingów.Podajesięwiele
dat:angielscyhistorycyumiejscawiajągomniejwięcejwczasachpodbojunor-
mandzkiego,w1066r.,duńscyzaś–w1085r.,kiedykrólKanutIVprzybrzegu
Jutlandiizebrałinwazyjnąnflotętysiącaokrętów”.WSzkocjijarlowieskandynaw-
scyprzezcałestuleciawładaliwyspamiiczęściąlądustałego.Zlądustałego
1HasłoViking,OxfordDictionaryofEnglish,red.C.Soanes,A.Stevenson,J.Pearsall,P
.Hanks,
Oxford2003.
2Wicingacynn.Przekładcałegopoematunawspółczesnąangielszczyznęmożnaznaleźć
w:S.A.J.Bradley,Anglo-SaxonPoetry,London1982,http://www.wwnorton.com/college/
english/nael/middleages/topic_4/widsith.htm[polskietłumaczeniepoematuWidsidhw:G.Labuda,
ŹródłaskandynawskieianglosaskiedodziejówSłowiańszczyzny,Warszawa1961–przyp.red.nauk.].
3F
.Hødnebo,hasłoViking,Kulturhistoriskleksikonfornordiskmiddelalder,red.O.Olsen,
P
.Skautrupp,N.Skyum-Nielsen,A.Steensberg,København1959–1977.
