Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najdawniejszeźródłapisaneiarcheologiczne
21
terenówuprawnych.KronikarzAdamzBremy,piszącywXIw.,posunąłsięwręcz
dostwierdzenia,żeobszaryZelandii,Skanii,HallanduiBleikingetonajżyźniejsze
ziemiewpółnocnejEuropie9.Wpołudniowo-zachodniejczęściPółwyspuJutlandz-
kiegowystępujątakżesporepowierzchniowezłożarudyżelaza.Dosyćłatwo,przy
użyciutechnologiiznanejjużwIIw.n.e.,dawałosięjąwytapiaćiwyrabiaćzniej
brońinarzędzia.RozległepuszczeporastająceJutlandiębyłybardzoużyteczne,
ponieważobróbkarudybagiennejwymagadużychilościdrewna.
NAJDAWNIEJSZEŹRÓDŁAPISANE
IARCHEOLOGICZNE
WikińskienapaścinaPortlandiLindisfarne,opisanewKroniceanglosaskiej
iprzezAlkuina,wieściłypoczątektrwającejponad250latskandynawskiejdomina-
cjinadpółnocnąEuropą.Posukcesachnastąpiłokrespowolnejintegracjiześwia-
temeuropejskiegochrześcijaństwa.HistorycyzXIXiXXw.zwyklitraktować
epokęwikingówjakocałkiemodrębnyodcinekhistorii,jednakmożnawykazać,że
wyprawywikingówstanowiłytylkokulminacjęznaczniedłuższegookresubudowa-
niapaństwprzezgermańskieplemionazamieszkującePółwysepSkandynawski,
procesutrwającegoodzaraniaItysiąclecia,wczasachznanychdzisiajjakorzymska
epokażelaza.Początekdałamuzmianastrategiiwojskowej,któranastąpiławCesar-
stwieRzymskimwskutekbitwywLesieTeutoburskim,w9r.n.e.
MamytylkokilkaźródełpisanychdotyczącychściśleSkandynawii,pochodzą-
cychsprzedtejbitwy,zaledwiekilkuautorówrzucałoświatłonawydarzeniawowym
rejonie.Zwiększościprzekazów,którymidysponujemy,wynika,żedlamieszkańców
światastarożytnegoSkandynawiastanowiłaźródłowielufantastycznychopowieści,
atakże,iżniepoświęcanojejzbytniejuwagi.Najstarsząrelacjęsporządziłpod
koniecIVw.p.n.e.GrekPyteaszpochodzącyzgreckiejkoloniiMassalia(dziśMar-
sylia)10.Opisałswojąwyprawędokrainyniesamowitychzjawiskprzyrody:słońca
świecącegowśrodkunocyizachodzącegobardzopóźno,zamarzniętychmórz,pły-
wóworazbursztynuleżącegowprostnaplażach.Jegofantastyczneopisyraczejnie
przekonywaływyrafinowanychrzymskichodbiorców(chociażstarszepokolenia
mogłyteżznaćopowieśćPliniuszaorzymskiejekspedycjihandlowejnapółnoc,
wysłanejpobursztyndodekoracjirzymskiegoamfiteatru).Skandynawiależała
zresztązbytdalekoodCesarstwaRzymskiego,bybardziejsięniąinteresowali.
9AdamusBremensis[AdamzBremy],HistoryoftheArchbishopsofHamburg-Bremen,tłum.
F.J.Tschan,w:RecordsofCivilization:SourcesandStudies,NewYork1959.[Oryginał:AdamiBremen-
sisGestaHammaburgensisecclesiaepontificum,w:Quellendes9.und11.Jahrhunderts,wyd.W
.Trill-
mich,Darmstadt1961–przyp.red.nauk.].
10Pytheas,PytheasofMassiliaintheOcean,tłum.C.H.Roseman,Chicago1994.
