Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałII.Początki
BroiÆ)lei.Składająsięzdwóchrzędówsłupówsłużącychdocumowaniaboido
dnafiorduorazpływającejzaporyzdębowychkłód,utrzymywanejnaswoimmiej-
scuprzezpale43.Zbadańdendrochronologicznychdrewnawykorzystanegodo
budowydługiejna600mzaporywÆ)leiwynika,żedębyściętow403r.,podczas
gdyniecokrótszą(425m)zaporęzMargretesBrodatujesięnaokreswcześniejszy
–IVw.44Obiedatywolnouznaćjedyniezaorientacyjneokreślenieczasupowstania
umocnień,ponieważowepływającezagrodymogłyteżzostaćumieszczonejużpo
zbudowaniuzapór,przyokazjiprackonserwacyjnych.
PochodzącezkoleizIIiIIIw.zaporywGudsøVig,wprzeciwieństwiedoopi-
sanychwyżej,byłyprawdopodobnietylkotymczasowymizabezpieczeniami.Skła-
dałosięnanieok.50dębowychpniwzajemniepowiązanych.Wszystkowskazuje
nato,żeowakonstrukcjamiałakrótkiżywot.UmocnieniawfiordzieNakkebølle
orazwJungshovedNornaFioniiinaZelandiiciągleczekająnadokładniejszezba-
danie,chociaż,podobniejaktezMargretesBroiÆ)lei,prawdopodobniestanowią
rezultatwspólnego,długotrwałegowysiłkulokalnychmożnych.Zaporawfiordzie
Nakkebølleskładasięz400–500pniorazpalidotrzymaniapływającychprzegród,
umieszczonychwodstępach1–3m.Trudnowięcmówićtuofortyfikacjizbudowa-
nejjakotymczasowaodpowiedźnazagrożeniewojenne45.
Illerup;dal
DoIIw.n.e.warmiirzymskiejzaszływielkiezmiany.Stałasięarmiązawodową
iwcorazwiększymstopniuskładałaznajemnikówrekrutującychsięzplemion
określanychprzezRzymianmianemgermańskich.Wzmacniającasięzależnośćod
zagranicznychnajemnikówoznaczałajednak,żeCesarstwemmógłwładaćtylko
cesarzpotrafiącyzadowolićwojsko.WrezultaciewIIIw.conajmniej20rzymskich
cesarzyzostałozdetronizowanychprzezdowódcówwojskowych,którzypotem,
przypoparciuarmii,obwołalisięimperatorami.DziałosiętakażdorządówDio-
klecjana(284–305),któryprzeprowadziłreformęsiłzbrojnych.Odtamtejpory
większośćżołnierzyrekrutowanoznajdalszychzakątkówCesarstwa,byutrudnić
imspiskowanieprzeciwkowładcywRzymie.Dioklecjanpowiększyłprawiedwu-
krotniearmię,dającmożliwośćawansukażdemużołnierzowi–nawetnajemni-
kowi46.Dziękitemugermańscyiskandynawscywodzowieuczylisiętaktykiwojen-
nejbezpośrednioodRzymian.Noweumiejętnościmilitarne,wrazzezwiązaną
43L.Hedeager,dz.cyt.,t.II,s.172.
44A.N.Jørgensen,dz.cyt.,s.198;F
.Rieck,AspectsofcoastaldefenceinDenmark,w:Aspectsof
MaritimeScandinaviaAD200–1200.ProceedingsoftheNordicseminaronmaritimeaspectsonmaritime
aspectsofarchaeology,Roskilde,13–15March1989,red.O.Drumlin-Pedersen,Roskilde1991,
s.83–96.
45A.N.Jørgensen,dz.cyt.,s.199.
46L.Hedeager,dz.cyt.,t.II,s.249.
