Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Platon,Państwo
339D
-Towłaśnie,cotymówisz.Taksięmnieprzynajmniejwydaje.Ale
przypatrzmysięlepiej.Czyżniezgodziliśmysię,żekiedyrządzącynaka-
zująrządzonymcośrobić,tosięniekiedymyląichybiajątego,codlanich
najlepsze,alecokolwiekbynakazywalirządzący,tosprawiedliwośćnakazu-
jerządzonymspełniać?Czynatoniebyłozgody?
E
-Zdajemisię,żetak-powiada.
-Nowięcuważaj-mówię-żeśsięzgodziłinato:sprawiedliwośćwyma-
ga,żebynierazdziałaćtakżewbrewinteresomrządzącychimocniejszych,
amianowiciewtedy,gdyrządzącymimowolinakazującoś,cojestprzeciw-
neichinteresowi;mówiszprzecież,żeodrządzonychsprawiedliwośćwyma-
ga,żebyzawszerobilito,cotamcirozkażą.Czyżwtedy,Trazymachunaj-
mądrzejszy,niewynikazkoniecznościto,żesprawiedliwebędziedziałanie
wprostprzeciwnetemu,októrymtymówisz?Wynikaprzecieżdlasłab-
szychnakazdziałaniawbrewinteresommocniejszego.
340
-Ależtak,naZeusa,Sokratesie-wmieszałsięPolemarch-tozupełnie
jasnarzecz.
-Jeżelitymuprzyświadczysz-wtrąciłKlejtofon.
-Alepocóżtutaj-mówi-potrzebaświadka?PrzecieżsamTrazymach
zgadzasię,żerządzącyniekiedynakazującoś,coimnazłewychodzi,arzą-
dzeniposprawiedliwościmuszątorobić.
-BoTrazymachzałożył,Polemarchu,żesprawiedliwośćwymaga,abyro-
bićto,corządzącyrozkazują.
B
-Izałożyłteż,Klejtofoncie,ito,żesprawiedliwejestto,coleżywinte-
resiemocniejszego.Ikiedytedwazałożeniaprzyjął,zgodziłsięznowuna
to,żenierazmocniejsirozkazująwbrewwłasnyminteresom,asłabsiirzą-
dzenitorobią.Nagruncietychustaleńinteresmocniejszegoniebędzie
wcalebliższysprawiedliwościniżdziałaniewbrewjegointeresom.
-Ależon-odparłKlejtofon-przezinteresmocniejszegorozumiałto,
wczymmocniejszysamupatrujeswójinteres.Topowinienrobićsłabszy
iontoprzyjąłjakosprawiedliwe.
-Ależnietak-powiedziałPolemarch-nietaksięmówiło.
C
-Tonicnieszkodzi,Polemarchu-wtrąciłem-jeżeliTrazymachteraztak
mówi,tomytotakodniegoprzyjmijmy.
XIV
-Powiedzmi,Trazymachu,kiedyśokreślałto,cosprawiedliwe,chciałeś
mówićotym,coleżywinteresiemocniejszegowedługjegowłasnegozda-
nia;wszystkojedno,czybytonaprawdęleżałowjegointeresie,czynie?
Czytakmamyrozumiećtwojestanowisko?14
14Trazymachsamidziedalejwkonwencjonalizmie.Rządzącyniemylisię,zdaniemTrazyma-
cha,nigdy,kiedy,jakorządzący,wyznaczato,coleżywjegointeresie.Nieomylnośćcodowłasnego
interesunależydoistotyrządzącegotak,jaknp.wnowszychczasachnieomylnośćwrzeczach
wiaryiobyczajówjestzwiązanazurzędempapieskim,jakzresztąnieomylnyjestwsprawach
spornychkażdyprzewodniczącysądurozjemczego,któremuustawapozwalarozstrzygać
pewnesporybezapelacyjnie.StanowiskoTrazymachawisijednaktutajwpowietrzu.Możnanie-
omylnieokreślaćprzedmiotczyjejświaryikierunekczyjegośpostępowania,możnaisporyroz-
strzygaćbezapelacyjnie,aleniemożna,będącczłowiekiem,niemylićsięnigdy,wyznaczającswój
