Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Wprowadzenie
21
inierazbudzącepodziwchoreograficznekonstrukcjenadająsięrówniedobrzedo
opisuczegośzupełnieinnego.Mamzatemświadomość,żejesttodefinicjakło-
potliwa,szczególniewczasach,którechciałybywidziećsiebieświeckimi.Mimo
wszystkotąbędęsięgeneralniewpracydefinicjąposługiwał5.Świętośćruchujest
tym,cosprawia,żeszukamywnimobecnościbogów6.Bogowiesąjednakjużja-
kąśformułąodpowiedzi,poktórejmożemysięzazwyczajdoszukiwaćzadanego
wcześniejpytania7.
5WażnemiejscewhistoriitańcazajmujedefinicjaCurtaSachsa(1937:6).Jejtwórcapisze,że
nTaniectokażdyruchrytmiczny,któryniejestpołączonyzczynnościąroboczą”.Zwolennikiemtejdefi-
nicjibyłRoderykLange(przynajmniejbyłnimpodczaskonferencjiPolskiegoForumChoreologicznego
wKrakowiewroku2011),któregozresztątłumaczeniemfragmentuSachsasięposłużyłem(Lange2009:
38),ztymzastrzeżeniem,żeR.Langeprzyjmowałjednakmożliwośćtańców,którerytmiczneniesą.
Mogępowiedzieć,żedługobyłemtejdefinicjizagorzałymprzeciwnikieminierazsiędośćbezmyślnie
nadniąznęcałem,wynajdująccoraztonowewersjeruchówniezwiązanychzczynnościąroboczą,które
bynajmniejtańcemniesą.Zdajesięjednak,żeniejesteśmytakdalekoodpróbyosadzeniatańcawka-
tegoriachzwiązanychzeświętością,wtymbrakupołączeniazczynnościąrobocząszukamypełniraczej
aniżelibraku(choćoczywiścienegatywnaformuładefinicjimożebyćwtejkwestiimylącainiewątpliwie
jestnajsłabsząstronątejdefinicji).Człowieknietańczyprzecież,kiedyniemożepracowaćiniktniepo-
strzegatańcajakobrakupracy,aleczłowiekpracujepoto,żebypotemzatańczyć.Mówiącinaczej,topra-
capowinnabyćzdefiniowananegatywnie.Brakiemczyosunięciemsięruchujestnaznaczony,używając
terminologiiSachsaruchroboczy.Bogowieniepracująniedlatego,żemajązapewnionymocąDemiurga
wiktiopierunek,aledlatego,żeichnaturajesttaneczna.Stądwsposóbnaturalnytaniecmusi,namocy
samejformyruchu,zbliżaćnasdobogów.Oczywiścieniemożemy,bezwzględunato,jakkolwiekbynam
siętowydawałobliskie,tegośrodkawyrazunadużywać.Alemusimypamiętać,żeGrecyzamieszkiwali
Grecjęwrazzeswoimibogamiiwrazzeswoimibogamiodeszli.Musimywięcuszanowaćśrodkiwyrazu,
jakichużywaliGrecyizbytszybkoniepowinniśmydokonywaćprzekładu.Tenbowiemjestmożliwy
dopieropowstępnymzapoznaniusięztym,coprzekładane.
6Bezwzględunawetnaosobistechęci,sądyegzystencjalnewtejkwestiimuszęzawiesić.Natomiast
niemogęignorowaćfaktu,żeGrecybynajmniejtychsądówniezawieszali,czyniącbogówelementem
swojegoświatafundamentalnym.Jakzatemogreckichbogachpisać?Zarównowtedy,kiedychciałbym
ichszukaćwtańcu,jakiwtedy,kiedybędęsięstarałopowiadaćmity.OtobowiemGrecymielidoczynie-
niazpewnąformąobecności,codoktórejuznali,żemożna,anawettrzeba(niezawsze,alezazwyczaj)
nadaćjejimięiuznali,żetaobecnośćchce,abyjejszukaćwopowieściach.Pisaniezatemobogach
jakosiłach,mocach,energiachzzałożeniabędzietennajbardziejchybaewidentnyelementgreckiejre-
ligijnościpoprostuignorować,awnajlepszymraziedamujakieśtakiemiejscemarginalneiwtórne.
Pisaćogreckichbogachnależytak,jakbysiępisałookimś.Równieżokimś,ktomaswojąhistorię,ale
wobrębiehistoriitymsamymkimśpozostaje.BędęsięstarałpodążaćdrogąwyznaczonąprzezWaltera
Otto(2020).
7Oczywiściesąwskazówkiszczegółowe.Częstootańcuświadczyobecnośćmuzyki,więckiedy
mamynamalowidłachwazowychzaznaczonąobecnośćjakiegośinstrumentumuzycznego,zwykleobraz
odsyładoscenytańca.Niejesttokryteriumrozstrzygająceiwydajesię,żejestnadużywane.Ponadto
częstowliteraturzeprzedmiotumożemysięspotkaćzsytuacją,wktórejtaniecrozpoznajesięnapodsta-
wiejakiegoś,zazwyczajniezwykłego,ułożeniaciała,otnajwyraźniejktośznajdujesięwruchu,którynie
możepełnićanifunkcjinaturalnych,aniteżzwiązanychzpracą.Kłopotwtym,żetańceczęstoopierały
się(idalejczęstosięopierają)naruchachnaturalnych,ateżinienaturalnośćjakocechatańcajestwska-
zówkąconajmniejdyskusyjną.Tymbardziejżechcielibyśmynierazzobaczyćwtańcuwłaśnieruchnatu-
ralny.Taksamojakbyśmychcielinierazwśpiewiezobaczyćnaturalnygłos.Naturalnytoznaczypłynący
znatury.Jakwielkiemamyproblemy,niechotymzaświadczychociażbybrakzgodnościwsytuacjach
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
