Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
RozdziałII0Władztwoterytorialne(1226–1409)
Niemawątpliwości,żebullabyławymierzonatakżewaspiracjeKonradawsto-
sunkudoPrus.
Wolnosądzić,żeprotekcjapapieskamiałachronićposiadłościKrzyżaków
takżewziemichełmińskiej.Oto9IX1234r.papieżwystosowałpismodoKon-
rada;nawiązującdojakiegośprzywilejuksięciadlaKrzyżakówwystawionego
wzwiązku„zesprawąpruską”(takidokumentwspomnianotakżewbulliprotek-
cyjnejczychodziłooprzywilejkruszwicki?),polecałKrzyżakówiichmajątki,
„azwłaszczawowymkrajuPrusach”,protekcjiksięcia,poczymzreferowałisto-
bulliprotekcyjnej39.PapieżpośrednioobejmowałprotekcjąposiadłościZako-
nuwziemichełmińskiejwszakniekwestionowaneprzezksięciadzierżenietych
dóbrbyłowówczesnejsytuacjiwarunkiempowodzeniadziałańKrzyżakówwPru-
sach.TenzwiązekmiędzyuposażeniemZakonuwziemichełmińskiejapodbojem
Pruspodkreśliłpapieżtakżewbulliprotekcyjnej:najpierwjestmowaoprzywi-
lejuksięciadotyczącymziemichełmińskiej,potemobudowiegrodówimiast
przezZakon(wziemichełmińskiej),wreszcieopodboju(części)Prus.Wydaje
się,żebullaprotekcyjnatakżejestświadectwemnapięćmiędzyKrzyżakami
aKonradem,doktórychdoszłow1233/1234r.
WtymprzełomowymdlaKrzyżakówmomencieotrzymalioniwsparcieod
drugiejwładzyuniwersalnejodcesarzaFryderykaII.Obecnieprzyjmujesię
bowiem,żeprzywilejtegocesarzadlaZakonu,znanypodnazwąZłotejBulli
zRimini,zaopatrzonywdatę1226r.,zostałwrzeczywistościwystawionywmaju/
sierpniu1235r.40ZnaczenieZłotejBullipolegało,popierwsze,najejpostano-
wieniachdotyczącychnabytkówterytorialnychZakonu.Cesarz,jakowładzauni-
wersalna,konfirmowałnadanieprzezKonradaziemizwanejChełmnoipewnych
obiecanychprzezeńgrodównapograniczupruskim,atakżewszystkiegotego,co
KrzyżacyzdobędąwPrusach.PostanowieniadokumentuzRiminidotyczącete-
rytorialnegozakresunadańKonradabardzoogólneidodajmyodnosząsię
dostanucharakterystycznegomniejwięcejdlapoczątkówrokowańmiędzyZa-
konemaKonrademiuposażeniawyznaczonegowdokumencieKonradaz1228r.
(zróżnicą,żewtymdokumencieniewspominasięonabytkachZakonuwPru-
sach).Zwracauwagę,żewBulliniemasłowanatematgranicziemichełmińskiej,
więcejniewspominasiężadnegoprzywilejuKonradainiepowołujesięnań:
cesarzopierasięnarelacjiwielkiegomistrzaHermanavonSalza,anienaja-
kichkolwiekdokumentach.Podrugie,FryderykIIobdarzyłwielkiegomistrza
„wjegoziemiach”uprawnieniamirównymitym,jakieposiadaliksiążętaRzeszy.
PojawiasiętutajoczywiściekwestiaprawnejrelacjikrzyżackichPrusdoCesar-
stwa.Obecnieprzyjmujesię,żePrusyzostałypodporządkowaneImperiumRo-
39PUBI/1110;tegosamegodniaGrzegorzIXwystawiłwtejsamejsprawiepismodobi-
skupów,mazowieckiegoPiotraikujawskiegoMichała,PUBI/1112.
40PUBI/156;wsprawiedatacjina1235r.zob.T
.Jasiński,ZłotaBulla,s.133nn.;ostatnio
S.Gougenheim,L’empereur,legrandmaîtreetlaPrussie.LabulledeRiminienquestion(1226/1235),
Bibliothèquedel’ÉcoledeChartres,vol.162:2004,s.381nn.,wysunąłhipotezę,żeBullazRi-
minibyłaredagowanawdwóchetapach(w1226iw1235r.),wmiarępostępówwrokowaniach
międzyZakonemaksięciemKonradem.