Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
modele,wzorce,aletakżeobszarywspólne,dopełniająceikonkurencyjne.Mapy
paradygmatówwpedagogicekonstytuowaneprzyużyciuróżnychkryteriów.Jeden
ztropówpodjętyprzezG.Burrela,G.MorganaiA.Tjedvoli,anastępnienp.przez
K.Rubachę,wiedziekumatrycyrozpiętejwokółkryterium„subiektywizm”
versus
„obiektywizm”,coznajdujeswojeodzwierciedlenietakżewrekonstruowaniumożliwych
paradygmatówwdydaktyceogólnejorazdydaktyceakademickiej(przybliżonych
wdalszejczęścipracy)orazkryterium„stopniowaregulacja
versus
radykalnazmiana”,
któretonieposiadająswegoobrazowaniawobszarzerefleksjinadteoriamikształcenia.
Klasyfikacjeteniedoskonałe.PomijająwszaknacozwracauwagęB.Śliwerski
„(...)tradycjerozwojunaukiwkulturzeeuropejskiejwokresienowoczesności
iponowoczesnościoraznieuwzględniająwkwestiachantropologicznychiwsferzeich
interpretacjiiwartościowaniafaktówdanychizadanych”80.Innąmapęproponuje
Z.Kwieciński.Autorten,konstruującodpowiedźnapytanieoto,cojestnośnikiem
trwałychipowtarzanychwzorówkształcenia,stawiatezę,toniepedagogikanaukowa
leżywgłównymnurcierefleksjinadedukacją,apedagogia,czyli„(...)całkowityobszar
refleksjioedukacjiipraktyceedukacyjnejzarazem”81,„(...)względniespójnyitrwały
zbiórpraktykedukacyjnych,któremożliwedozrekonstruowaniaprzezrefleksyjnych
praktyków,uczestnikówtychpraktyk,chętnychdomówieniaipisaniaonich,
formułowaniaalgorytmówowychstałychzachowańidrobnychwnichinnowacji,nie
naruszającychichistoty”82.Z.Kwieciński,doszukującsięźródełdominującegowzoru
pedagogiipozaedukacją,wyróżniadwadominującenurty:pedagogięwdrażania
doprzemocyiposłuszeństwawspartąnażądzywładzyilibidalnejdominacji;wtym
nurciemieszcząsię:pedagogikatradycyjna,konserwatywna,pozytywistyczna,
obiektywistycznaitp.,orazpedagogięzachęcającądoindywidualnejpomyślności,
wspartąnażądzyposiadaniailibidalnejchciwości;dotegonurtuzalicza:pedagogikę
NowegoWychowania,humanistyczną,indywidualistyczną,pajdocentrycznąoraz
postępowo-liberalną83.ZdaniemZ.Kwiecińskiegonaobrzeżachnurtówgłównych
sytuująsiępedagogiepoboczneróżnegotypu.Kryteriumświatopoglądoweinastawienia
emocjonalno-motywacyjnegowobecpedagogiigłównychujawniapedagogie
przewrotne,pedagogieodlotoweorazpedagogiepokrętne;kryteriumepistemologiczne
pozwalawyodrębnićpedagogiepotoczneorazpedagogiedyskretne;kryterium
temporalnewskazujenaistnieniepedagogiipowrotnychretrospektywnych,pedagogii
przelotnychprezentystycznychorazpedagogiiprzezornych
prospektywnych84.Wyróżnionyschematposłużyłautorowidowskazaniawielu
znakomitychprzykładówwliteraturzeilustrującychposzczególnerodzajepedagogii
przekornych.ZaproponowanaprzezZ.Kwiecińskiegotypologiapedagogiijesttylko
jednązwielupropozycjirekonstrukcjiswegorodzajumapypedagogicznej.Niejest
wtymmiejscucelowedokonywanieprzeglądustanowiskreprezentowanychprzez
poszczególnychautorów(rekonstrukcjitakiejdokonałB.Śliwerski85).Zaprezentowana
tuzkoniecznościskrótowarekonstrukcjawybranychstanowiskwobecparadygmatów
wpedagogicesłużyjedynieukazaniukontekstudlamożliwejwieloparadygmatyczności
dydaktyki.
3.Wzorce,typymyśleniaoedukacji
Edukacjastanowiważnyelementprzestrzenipublicznej.Dyskusjenadedukacją,nadjej
kształtem,rodzajem,jakością,kierunkiemzmiannieprzynależąwyłączniewąskiej
grupienaukowcówposiadającychteoretycznąimetodologicznąlegitymację
doprowadzeniabadańiinterpretowaniazjawisk.Obejmująswymzasięgiemszerokikrąg
interesariuszy,poczynającodwładzcentralnych,samorządowych,urzędnikówróżnego
szczebla,poogromnąrzeszępolskichnauczycieli,narodzicachdziecipodlegających
obowiązkowiedukacjikończąc.Niemożezatemdziwićfakt,to,costanowinaukowy
namysłnadrzeczywistościąszkolną,mieszasięzróżnegorodzajuwzorcami,typami
myśleniaoedukacji,konstytuowanymitakżeprzezosobistedoświadczenia
poszczególnychosób.Takwłaśnienaprzykładnastykukoncepcjirzeczywistości
pedagogicznejoscylującejwokółwłasnychpoglądów,orientacjinadziałanie