Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Komunikacjaaspołeczeństwo
NatoodpowiedziałkrólTamuz:
UUczniomswoimdasztylkopozórmądrości,anie
mądrośćprawdziwą.Posiędąbowiemwielkie
oczytaniebeznaukiibędzieimsięzdawało,że
wieleumieją,apowiększejczęściniebędąumieli
nicitylkoobcowaćznimibędzietrudno;tobędą
mędrcyzpozoru,anieludziemądrzynaprawdę»
(Platon,1999,s.180).
Przytoczonydialogwskazuje,żejużwsta-
rożytnościproblemnowychmożliwościprzeka-
zuwzbudzałsporyikontrowersje.Zdyskursu
TamuzazTeutemwynikakilkawniosków,które
mająkapitalneznaczeniedlaanalizywpływu
mediównacywilizację.NeilPostman(1995,
s.24_26),analizującprzytoczonąprzezPlatona
dyskusjękrólazbogiem,wysunąłkilkawnio-
sków,którewskróciemożnaująćnastępująco:
tych,którzywynajdująnowetechnologie,nie
możnatraktowaćjakoprorokówgodnych
zaufania;
wynalazcymająograniczeniawpostrzeganiu
skutkówwykorzystaniaswoichwynalazków
dlajednostkiispołeczeństwa;
nowetechnologiewspółzawodniczązestary-
miopanowaniewsprawachświatopoglądo-
wych,atakżeinnych,np.gdychodziosku-
pienienasobieuwagi,prestiż,pieniądzeczy
czas;
posługiwaniesięnowątechnologiąnieozna-
cza,żejesteśmymądrzejsi.
WnioskiPostmanamająistotneznaczeniedla
relacjiwystępującychmiędzynowymimediami
aedukacją.Wskazująnatolicznebadanianad
przetwarzanieminformacjiwmózguczłowieka.
NicholasCarr(2013,s.150_151)zwracauwagę,że:
UImczęściejprzeglądamystronyinternetowe,tym
rzadziejczytamyksiążki;imczęściejwymieniamy
krótkiewiadomościtekstowe,tymrzadziejkomu-
nikujemypełnezdaniaiakapity;imczęściejprze-
skakujemyzlinkunalink,tymrzadziejoddajemy
sięcichejrefleksjiikontemplacji».
PrzytoczonespostrzeżeniaCarrastanowią
dobryprzykładzmianwfunkcjonowaniuczło-
wiekaspowodowanychwykorzystywaniemno-
wychmediów.Owezmianytworząnowepołą-
czeniawmózgu,którestająsiętrwałe,jeżelidany
czynnikwystępujewystarczającodługo.Zkolei
obwodyneuronalnewspierającedotychczasowe
działaniaintelektualnezanikają,robiącmiejsce
nowymumiejętnościom.GarySmalliGigiVorgan
(2011,s.14)zwracająuwagę,żetechnologiacyfro-
wazarównozmieniasposóbnaszegomyślenia,
jakiwpływanazachowaniaifunkcjemózgu.
DyskursTamuzazTeutemzjednejstrony
uzmysławianamwpływmediównazmiany
wwymiarzespołecznymijednostkowym,zdru-
giej_wskazujenakoniecznośćprześledzenia
owychzmianwceluzrozumieniamechanizmów,
któredonichprowadzą.
Współcześnibadaczerozróżniająkilkawyraź-
niewyodrębniającychsięokresów,wktórychme-
diamiałyistotnywpływnarozwójcywilizacji
(tabela1.1,str.25).Każdyznichcharakteryzuje
sięodmiennymtypemstosunkówspołecznych
orazinnąmentalnościąludzi.Analizującróżne
koncepcjedotycząceokresówrozwojucywiliza-
cyjnegoczłowieka,możemywyodrębnićtrzyepo-
ki:(1)językamówionego;(2)pisma;(3)mediów
elektronicznych.
1.1.1.Epokajęzykamówionego
Teoretycypodejmującyproblemyrozwojucywili-
zacyjnegoprzyjmująjakopunktwyjściadodys-
kusjinadmediamimomentpojawieniasięjęzy-
kamówionego.Tymczasemproblemjestbardziej
złożonyiwymagaprzynajmniejsyntetycznego
omówienia.Językmówionystanowitylkojeden
zelementówcharakterystycznegodlaczłowieka
przekazukomunikacyjnego.Drugitojęzyknie-
werbalny,któryjeststarszy_odziedziczyliśmygo
powcześniejszychhominidach.Połączenieobu
językównadajesensprzekazywanymtreściom.
Sąonezatemnierozłączne,cooznaczakoniecz-
nośćuwzględnianiajęzykaniewerbalnegowe
wszelkichanalizachepokijęzykamówionego.
IdaKurcz(2000),analizującpoglądyMichaela
Tomasello(2002,s.16_17)natematpowstaniaję-
zyka,postawiłatezęojegodwustopniowości
wprocesieewolucji.Najpierwpojawiłosięprzy-
jęcieperspektywyinnychczłonkówspołeczności
iintencjonalneoddziaływanie(por.Kurcz,2000,
s.45).Przejawiałosięonowewskazywaniuprzez
ludziprzedmiotów,miejsc,woferowaniuwła-
snychzasobów,braniuprzedmiotówdorękiwce-
luzaprezentowaniaichpozostałymczłonkom
16
