Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mediawhistoriicywilizacjiiedukacji
społeczności,pokazywaniumiejscmających
znaczenieorazintencjonalnymuczeniuinnych
nowychzachowań(Siemieniecki,2010,s.15).
Kolejnymetapembyłopowstanieskładni,co
wymagałoabstrakcyjnychoperacjimyślowych.
Wartozauważyć,żewszystkoto,coczłowiek
stworzyłnadrodzedodwuetapowegopowstania
języka,zostałopołączonewjedenukładkomuni-
kacyjny,któryprzyczyniłsiędorozwojumyśle-
nia.TakiezałożenieprzyjąłGeorgeHerbertMead
(1975,s.73).Zakładałon,żeczłowiek,prowadząc
konwersację,rozwijaumysł,cojestustaleniem
oczywistym.Należytujednakwysunąćpewne
zastrzeżenie:człowieknierodzisięztzw.czystą
kartą,awręczprzeciwnie_odchwiliurodzenia
dysponujewiedzązapisanąwchromosomach,co
nieznaczy,żegenyautomatycznieokreślają
wszystkiejegodziałania.Maonraczejpewne
predyspozycjedookreślonychzachowańidosto-
sowujesiędowymogówśrodowiska(por.
Siemieniecki,2013).Umysłbudujerelacjezoto-
czeniemprzezkomunikację,któraodbywasię
zapomocązmysłów:wzroku,słuchu,dotyku
iwęchu.Występujetuszeregrównoległychpod-
systemówinformacyjnychumożliwiającychprze-
pływwiadomościmiędzyumysłemaśrodowi-
skiem.Procestenprzebiegawukładziesprzężenia
zwrotnegonawielupoziomachrównocześnie.
Biorąctopoduwagę,możnaprzyjąć,żeprzezpo-
jęcieUepokajęzykamówionego»rozumiemywy-
stępowanieukładubędącegopołączeniemjęzyka
werbalnegoiniewerbalnego.
Zanimzostaniedokonanacharakterystyka
epokijęzykamówionegowartoomówićjeszcze
jednoważnedlaprocesukomunikacjizagadnie-
nie.Każdyczłowiekpodejmujedziałaniaświado-
mieinieświadomie,comadalekoidącereperku-
sjedlarezultatukomunikowaniasięludzi.Niklas
Luhmann(1998,s.104)przyjmuje,żebezświado-
mościniemakomunikacji,chociażsamaświado-
mośćżadnychoperacjiniewnosi.Takieujęcie
relacjiświadomościikomunikacjifunkcjonuje
wtradycjiwielunaukspołecznych,wtymwpe-
dagogice.Niestetyjesttoznaczneuproszczenie
mechanizmuprzepływuinformacji.Pomijasię
bowiemprocesymającemiejscewobszarzenie-
świadomym.Większośćtego,codziejesięwmó-
zgu,nigdyniedocieradoświadomości,pomimo
żewywieraogromnywpływnanaszeświadome
myślenieidziałanie.Pewienwglądwto,coza-
chodziwmózgu,uzyskujemyprzezanalizę
niewerbalnychzachowańczłowieka.Podczasroz-
mowywielesygnałówprzekazujesięwsposób
nieświadomy.Ponieważzagadnienietojestistot-
nedlazrozumieniamechanizmówdecydujących
oprocesiekomunikowania,zostanieomówione
wrozdzialepoświęconymkognitywistyczno-kon-
struktywistycznejteoriipedagogikimedialnej.
EdwardSapir(1978),mówiąc,żeUjęzykjest
procesemkomunikacji»,określiłistotęegzysten-
cjiczłowieka,posługiwaniesięjęzykiembyłobo-
wiemprzełomemewolucyjnymstanowiącym
podstawęrozwojucywilizacyjnego.Początkowo
języksłużyłdowysyłaniasygnałówostrzegaw-
czych,następniedocorazdokładniejszychopi-
sówrzeczywistości.Językodseparowanychsy-
gnałówbędącychcałościąkomunikatuoznaczał,
żemyślenieczłowiekazepokprehistorycznych
stawiałoznakrównościmiędzysymbolem
iprzedmiotem.Artykułowanieposzczególnych
głosekmającychwpływnazróżnicowanieinfor-
macjiwkomunikaciestanowiłozmianęsposobu
myśleniaodobrazowegododyskursywnego.
Wmyśleniuobrazowymjęzyksłużyłdootwarcia
pamięciiwyobraźniwceluprzywołaniaskoja-
rzeń.Natomiastwmyśleniudyskursywnymopis
stanowiistotętreściowąprzekazu(Zwoliński,
2003,s.13_14).Tazmianamadużywpływna
sprawnośćmyślowączłowieka(zob.częśćIII),
atakżejestczynnikiemsprawczymłatwości,
zjakączłowiekwykorzystujenowemedia.Język
mówionymatendencjędoogólnikowości,cechu-
jegoteżwysokistopieńabstrakcji.Wypowiadane
słowadotyczązawszemniejlubbardziejogólnej
grupykategoriiatrybutówwyróżniającychpoję-
cie(Siemieniecki,1991).
Wartowtymmiejscuzwrócićuwagęnacechę
istotnądlarozważańnadprzekazemmedialnym.
Percepcjatreściprzenoszonychzapomocąjęzy-
kamówionegopowstajeprzedewszystkim
wczasie,cowynikazopisuocharakterzeaudy-
tywnym.Fakttennarzucanastępującewyma-
gania:(1)odpowiedniąstrukturęopisuukształ-
towanąw
sposób
systemowy,o
układzie
hierarchicznym;(2)strukturępodlegającąrozkła-
dowinajednostkiostateczneiwyraźnieuformo-
wane,dostosowanedoswejroli(por.Jacobson,
1989,s.79).Naopissłownyskładasięzatem
zespółwiadomościułożonychwsposóbsukce-
sywny.Dlategoczaspotrzebnynaprzyswojenie
treścizapomocąprzekazuwerbalnegojesttrzy
doczterechrazydłuższyniżczasprzyswajania
17
