Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
losyświata10.Widocznawtegotypuopiniachorazwstosunkudo
własnejprzeszłościniezdolnośćuruchomieniaperspektywyetycz-
nejispojrzenianahistorięoraznamitzuwzględnieniemzwykłej
ludzkiejwrażliwościsprawiły,żeniektórzykrytycyzaczęliwywo-
dzićfascynacjęEliadegofaszyzmemorazjegokoncepcjęarchaicznej
strukturysacrumzjednegoźródła—zapologiinaturalnejpłod-
nościisiły.Naprzykład,AlexandraLaignel-Lavastine—wmoim
przekonaniuniesprawiedliwie,aleniebezprzesłanekzupełnie—
sprowadzatwórczośćEliadegodomistykiziemiizmarłych.Pisze:
fl[ł]Eliadowskafigurahomoreligiosusjestwznacznejmierzetrans-
pozycjąmistycznej,elitystycznej,brutalnejiotwarcieantysemickiej
Weltanschauung,głoszonejprzezeńwciągudwupierwszychdekad
jegokariery”11.
Otóż,należypowiedzieć,że—wtymduchupowstałniniejszy
tekstiztegozałożeniawyrosłacałaseriaflMediumMundi”—Elia-
deniemusibyćczytanywtakisposób,ajegobiografianiemożestać
sięprzeszkodączyalibidlanaszejzdolności/niezdolnościczerpania
zpokładówkulturowych,któreudostępniłiopracował.Nietrzeba
zgadzaćsięodrazuzflcałym”Eliademanipodzielaćrozmaitychjego
przeświadczeń,żebywykorzystywaćnośnośćzaproponowanych
przezniegokategoriiczyprzejąćsięposzczególnymiwątkamizjego
dzieł.Czytanie,komentowanie,cytowanieautoraSacrumiprofanum
nieoznaczaanifaszystowskichsympatii,anizwalnianiakogokol-
wiekzodpowiedzialności,zwłaszczażechodzioniebłahąodpo-
wiedzialnośćzasystematycznądyskredytacjęideidemokratycznych
ibanalizacjęterroru.Totakżejestlekcjadoodrobienia:przemyślenie
zaangażowaniawwartościjakozagrożonegoperwersjąidegrada-
cją,cojednakowożwcaleztegozaangażowanianiezwalnia.Rzu-
cićniecoświatłanaspołeczneramy,jakimczasemnawetwielcy
myślicieleulegająijakiezracjiswejflsocjalności”wcaleniemuszą
byćpozytywne,możejednozewspomnieńWitoldaGombrowicza:
flWidziałem,niedowierzająctemu,cowidzę,jaksposobiącasiędo
wojnyEuropa—zwłaszczaśrodkowaiwschodnia—wchodziła
10Por.F.Ţurcanu:MirceaEliadeł,s.347.
11A.Laignel-Lavastine:Cioran,Eliade,Ionescoł,s.360.
26
