Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.1,Warszawa2003
ISBN83-01-14055-0,©byWNPWN2003
26
CzęśćI.Pedagogikajakonauka
pojęciatowychowanieikształcenie.Różniesąonedefiniowanewliteraturze
pedagogicznej.Przytoczymytutajichnajogólniejszedefinicje.
Wychowanietoświadomeicelowedziałaniepedagogicznezmierzającedo
osiągnięciawzględniestałychskutków(zmianrozwojowych)wosobowości
wychowanka
3
.Kształcenietosystemdziałańzmierzającychdotego,aby
uczącejsięjednostceumożliwićpoznanieświata,przygotowaniesiędozmienia-
niaświataiukształtowaniewłasnejosobowości
4
.Pierwszyproblem,jakinasuwa
sięprzyokazjianalizytychdefinicjitoichzakresyznaczeniowe.Ztegopunktu
widzeniawychowanietymsięróżniodkształcenia,żeoddziałujenaosobowość
wychowanka,awięcnajegopotrzeby,emocje,motywację,relacjemiędzyludz-
kie,podczasgdykształceniezasadniczodotyczypoznawczejsferypsychiki
człowieka.
Wprawdzie–jakpokazujetodefinicja–kształcenietakżewpływanarozwój
osobowości,jednakniejesttojegozasadniczymcelem.Skutektennależy
uwzględniać,jakożebardzotrudnojestutrzymaćhipotezęnp.obrakuzwiązku
zdobywaniawiedzyoświeciezustosunkowaniemsiędoniego.Dążeniedo
zachowaniarozłącznościzakresówtychpojęćwynikanietylkozdbałościoich
poprawnośćteoretyczną,aletakżezfaktuwyraźnegooddzieleniapraktyki
wychowaniaodpraktykikształcenia.
Drugiproblemanalitycznytoustaleniestosunkuobupojęćdoogólniejszego
pojęciaedukacji.Owaniejednorodnośćpojęciaedukacjiulegaredukcji,dzięki
wprowadzeniupojęciawychowaniawtymsensie,żewychowaniestanowitęczęść
praktykiedukacyjnej,któradotyczyoddziaływańświadomych,celowych,zmierza-
jącychdozmianrozwojowychwkontekstach„zdolnościżyciowychczłowieka”,
dotyczącychfunkcjonowaniajegoosobowości.Podobnasytuacjapowstajedzięki
wprowadzeniupojęciakształcenia,któreczęścioworedukujeniejednorodność
pojęciaedukacjizwiązanąrównieżzeświadomościąicelowościąoddziaływań,
konkretyzującjednocześnie„życiowezdolnościczłowieka”wpostacizmian
rozwojowychzachodzącychgłówniewsferzejegofunkcjonowaniaintelektualnego.
Niestety,niewszystkieproblemyzwiązanezniejednorodnościąpojęcia
edukacjizostałyrozwiązaneprzezwprowadzenietychniecomniejjużogólnych
pojęć.Pozostajem.in.kwestianiejednorodnościtypuoddziaływańzwiązanych
zarównozkształceniem,jakiwychowaniem.Problemtenuszczegółowiasię,gdy
zpojęciakształceniawyprowadzimypojęciauczeniasięinauczania.Jakwynika
zdefinicjikształcenia,oddziaływanietojestskierowanenaosobyuczącesię.
Uczeniesięjestprocesemnabywaniawzględnietrwałychzmianwszeroko
rozumianymzachowaniu(wiadomości,umiejętności,nawyki,postawy)wtoku
bezpośredniegoipośredniegopoznawaniarzeczywistości(doświadczeniaićwicze-
nia)
5
.Nauczanienatomiastjestprocesemkierowaniauczeniemsięuczniów
3
Por.W.Okoń,Nowysłownikpedagogiczny,Warszawa1998,s.319.
4
5
Por.W.Okoń,op.cit.,s.189–191.
Ibidem,s.416–418.
