Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
AgnieszkaKijewska
materiizasprawąformyjakościowej.Dopierowówczasumysł
możeująćwjednympojęciuzmiennośćmateriiiprzynależącej
doniejformyidopierowówczasmożeukazaćsięDpowierzchnia
suchaD,czyliformasubstancjalna99:
Leczbardzosłusznienazywasięmianempowierzchnisuchej,
tojestziemi,formęsubstancjalnąalbogatunek,któreniezmien-
nieistniejąwswoimrodzajuiżadnąmiarąniedoznajązmien-
nościwrazzezłożonymzmateriiiformyjakościowejciałem.
Formasubstancjalnabowiemniezaczynasięwciele,chociaż
rodzisięwciele,bezktóregosamaprzezsiętrwajakoistota
wswoimrodzaju,aniteżnieniszczejewrazzciałem,ponie-
ważżadnaistota,mocidziałanieniemogąulegaćzniszczeniu
czyzmiennościwrazztym,cozniszczalneizmienne,bochro-
niąjezasobyjejwłasnejnatury100.
OowejformiesubstancjalnejEriugenamówinadwóchpo-
ziomach.Wzacytowanymwyżejfragmencieformasubstancjalna
rozumianajestjakotrwałaistotarzeczy,któraniepodlegażad-
nymzmianom-aniprzypadłościowym,anisubstancjalnym-gdyż
istniejepozajednostkami.Wtejformieuczestniczykażdygatunek
ikażdajednostkaadopierodziękitemuuczestnictwukształtujesię
formawłaściwakażdejrzeczy.Jednakżesamataogólnaforma
substancjalnanieulegazwielokrotnieniuwposzczególnychjednost-
kachaniniejestobecnawjakiejśrzeczybardziej,awjakiejśmniej,
leczwewszystkichtaksamo101.Faktemjestjednak,żetasama
99Por.PPIII,701C-702A,s.305-307:DMateriajestzmiennością
rzeczyzmiennych,zdolnądoprzyjęciawszystkichforminiestałością
zmiennejformy,zasprawąktórejsamauszczegółowionamateriajest
kształtowana,gdyżjesttowłaśnieformajakościowa,którapołączywszy
sięzmateriątworzyciało.Aformąjakościowąnazywamtęformę,która
wziętazjakościiwielkościukazujesięcielesnymzmysłomiprzylegając
doniestałościmaterii,razemzniązawszesięzmienia,podlegającpowsta-
waniuiginięciuorazprzyjmującwzrostipomniejszeniepodwzględem
wielkościijakościowym,atakżepodlegawielurozmaitymzróżnicowa-
niom,któreprzychodządoniejzzewnątrz,zjakościmiejsc,powietrza,
płynów,pokarmówitemupodobnychokolicznościD.
100Por.PPIII,702A-B,s.307.
101Por.PPIII,703A-B,s.309:DFormąsubstancjalnąjestta,wktórej
uczestniczykażdapostaćjednostkowaidziękitemukształtujesię,ata
