Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępdoKsięgipiątej
19
tworzywa.TenBożyaktstwórczyjestaktemwolnymidobro-
wolnym,aszczególnemiejsceprzypadawtymprocesieczło-
wiekowi,któryzajmujecentralnąpozycjęwdzielestworzenia,
łączącświatpodpadającypodzmysłyzeświateminteligibilnym.
Fakt,żeczłowiekjestośrodkiemdziełastworzenia,sprawia,że
wszelkiezło,któregodopuszczasięczłowiek,manegatywne
konsekwencjedlacałościrzeczywistościstworzonej.Jakkolwiek
wsystemachplatońsko-neoplatońskich,uPlatona(Fajdros246
D-E)czyPlotyna(EnneadyV,1,1)pojawiałasięideapierwotnej
winy(tolma)człowieka,którejprzejawembyłatendencjadood-
rębnościiseparacji,toniewątpliwieniemiałaonatakiegozna-
czeniajaknauczanieogrzechupierworodnymwmyślichrześ-
cijańskiej.Tenelementdoktrynychrześcijańskiejmiałtakże
znaczącywpływnanaukęopowrocie.Powrótczłowieka(epi-
strophe),arazemznimpowrótcałegostworzeniadoźródłatrak-
towanyjestjakoodzyskaniestanupierwotnejdoskonałości(apo-
katastasis),jakoodnowienieazarazemprzywróceniestanu,który
przysługiwałczłowiekowiwpierwotnymmomenciestworzenia
przedgrzechempierworodnym.Właśniewtymsensie,jakpo-
kazałaIlariaRamelli,jakopierwszyużyłterminuapokatastaza
Orygenes,wzbogacającnauczanieopowrociezapowiedziącał-
kowitegozniszczeniazłaiśmierciorazpowszechnegoodno-
wieniawszystkichrzeczywmomenciezmartwychwstania
41
.
AGrzegorzzNyssyformułowałtonastępująco:
Łaskazmartwychwstaniaukazujesięnamjakopowrótdopier-
wotnegostanu(teneistonarchaionapokatastasin)tych,którzy
upadli.Taoczekiwana[przeznas]łaskajestjakimśpowrotem
dopierwotnegożycia,sprowadzeniemnapowrótdorajutych,
którzyzostalizeńwygnani
42
.
41
Por.I.Ramelli,TeChristianDoctrineofApokatastasis.ACritical
AssessmentfromNewTestamenttoEriugena,Leiden–Boston2013,s.3;
Kijewska,Eriugenykoncepcjapowrotu,s.35–36.
42GrzegorzzNyssy,OstworzeniuczłowiekaXVII,tłum.M.Przy-
szychowska,Kraków2006,s.98.
