Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
AgnieszkaKijewska
Wspomnianituautorzymieliniewątpliwywpływnana-
uczanieEriugeny,conieznaczyjednak,żejegodoktrynapo-
wrotuniezawierałaoryginalnych,właściwychmuelementów.
WśródcechwyróżniającychSzkotowądoktrynępowrotuwarto
wymienić:(1)koncepcjępowrotujakodziełanaturyiłaski.
(2)Ścisłeskorelowanienaukiopowrociezkoncepcjączłowieka
jakonwarsztatuwszystkichrzeczy”(oficinaomnium),pośrednika
wdzielestworzenia,cowyjaśnia,dlaczegoupadekczłowieka
miałkatastrofalneskutkidlaogółustworzonegowszechświata.
Takasytuacjanakładatakżenaczłowiekaobowiązekprzywró-
ceniacałegostworzeniadoBoga.(3)Powrótnależyrozumieć
wsensiecałkowicieduchowym,jakopowrótdoprzyczynpry-
mordialnych,czylinaturydrugiej,stanowiącejsferęBożychidei.
(4)WarunkiemmożliwościipierwowzorempowrotujestWcie-
lenie,Męka,ŚmierćiZmartwychwstanieChrystusa.(5)Po-
wszechnośćdziełazbawczegoChrystusapowoduje,żeEriugena
wyróżniapowrótpowszechny,dotyczącycałościstworzeniaoraz
powrótspecjalny,dotyczącyjedyniewybranych.(6)Powrótwy-
branychuwarunkowanyjesttym,czywswoimżyciuszlionipo-
czwórnądrogąwiary,działania,wiedzyikontemplacji.(7)Spe-
cyficznerozumieniekaricierpieńtych,którzynierealizowali
wswoimżyciupowyższychelementów.
Usiłującwykazać,żeprocespowrotujest(1)nietylkodzie-
łemłaski,aleidziełemnatury,WychowawcazwracauwagęUcz-
nianacyklicznośćprocesówzachodzącychwnaturze.Tenfrag-
mentjestniezwykleinteresującymświadectwemprzyrodniczej
wiedzyEriugeny:
Dlawszystkich,jaksądzę,którzybadająnaturęrzeczyzarówno
zapomocąpojęćumysłowych,jakiosąduzmysłucielesnego
jestjasnejaksłońce,żeniebieskasferagwiazdzawszesiępo-
ruszaipowracadotegosamegomiejscawprzestrzeniwciągu
dwudziestuczterechgodzin.PodobnieSłońceprzeszedłszy
cyklczteroletni,powracadotegosamegopunktuśrednicy
równonocnejwtymsamymmomencie,toznaczyowschodzie.
TakżeiKsiężycpookresieniecodłuższymniżdwadzieścia
siedemdniiosiemgodzinpowracadotegosamegomiejsca
