Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Istotapaństwafederalnego
25
wpaństwie.Ewentualnesporykompetencyjnemiędzyfederacjąajejczęściami
składowymirozpatrujesądkonstytucyjny.Jeślizaśchodzioreprezentacjęintere-
sówpodmiotówtworzącychfederację,tomaonazazwyczajmiejscewwyższej
izbieparlamentufederacyjnego(SenatwUSA,BundesratwRFN),reprezentowa-
nieinteresówmieszkańcówzaświzbieniższejparlamentu(IzbaReprezentantów
wUSA,BundestagwRFN).
Federacyjnycharakterpaństwajestwyrażanyczęstownazwiepaństwa,jaknp.
RepublikaFederalnaNiemiec,StanyZjednoczoneAmerykiPółnocnejczyteż
ZwiązekSocjalistycznychRepublikRadzieckich.Obecnienaświeciejest25kra-
jów,któremającharakterfederacji,twierdzą,żefederacjami,lubwykazująa-
ściwościtypowefederacjomizamieszkiwaneprzez40%światowejpopulacji
[Blindenbacher,Watts2003,s.9].
Doogólnychuprawnieńwładzycentralnejpaństwafederalnegonależy:
ustalanieiprowadzeniepolitykizagranicznejiobronnej;
zapewnieniebezpieczeństwawewnętrznegoizewnętrznego;
kierowaniearmią;
zagwarantowaniejednolitościustawodawstwa;
biciemonety;
przyjmowaniepaństwwpoczetnowychczłonkówfederacji;
ustalaniepodatkówiopłat;
nadawanieobywatelstwa.
Niemajednejidealnejformyfederacji.Wśródzmiennych,któremogąbyć
zidentyfikowanewśródfederacji,[Blindenbacher,Watts2003,s.11]:
pogodzeniestopniaróżnorodnościkulturowejlubnarodowej;
liczba,rozmiarisymetrialubasymetriajednostek;
podziałobowiązkówprawnychiadministracyjnychmiędzyszczeblami;
podziałkompetencjipodatkowychifinansowych;
stopieńcentralizacjiidecentralizacjiorazpoziomintegracjigospodarczej;
charakteriskładinstytucjicentralnych;
procesyiinstytucjedorozwiązywaniakonfliktówiułatwianiawspółpracy
międzywspółzależnymirządami;
proceduryformalneinieformalnezmianidostosowań;
rolarządufederalnegoijednostekskładowychwstosunkachmiędzynaro-
dowych.
JaktwierdziA.Shah,federalnaformarządumawielowarstwowąstrukturę
podejmowaniadecyzjirozłożonąnawszystkieszczeblewładzy.Formatapreferuje
zdecentralizowanepodejmowaniedecyzji,azatemprowadzidowiększejwolności
wyboru,uczestnictwapolitycznego,innowacjiiodpowiedzialności.Jestteżlepiej
dostosowanadorozwiązywaniaregionalnychkonfliktów.Systemtenjestjednak
otwartynawielepowieleńibłędówimożeniebyćwstaniezapewnićzachowania
jednościnarodowejiwspólnegorynkuwewnętrznego[Shah1994,s.6].