Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oświecenieakwestiażydowska
PoczątkinowożytnejkwestiiżydowskiejsięgająepokiOświecenia;
towłaśnieOświecenie–awięcświatnieżydowski–postawiło
tękwestię.Różnejejsformułowaniairozstrzygnięciamiały
decydującywpływnazachowaniesięiasymilacjęŻydów.Odczasu
autentycznej
asymilacji
Mojżesza
Mendelssohna
oraz
eseju
ChristianaWilhelmaDohmaOobywatelskimulepszeniuŻydów
(1781)tesameargumenty,któreznalazłyswojegogłównego
wyrazicielawLessingu,pojawiająsięnieodmienniewkażdej
dyskusjinatematemancypacjiŻydów.ToLessingowidyskusje
takiezawdzięczająswojąpochwałętolerancjiiczłowieczeństwa
orazrozróżnienienaprawdyrozumuiprawdyhistoryczne.Ogromne
znaczenietegorozróżnieniapoleganatym,żemożeono
usankcjonowaćkażdąfaktycznąasymilację,któradziękitemu
przybierapostaćwgląduwprawdę,niezaśadaptacjiirecepcji
jakiejśkonkretnejkulturywkonkretnym,awięcprzypadkowym
momenciedziejów.
DlaLessingarozum–wspólnywszystkimludziom–jest
podstawączłowieczeństwa.Jestonnajbardziejludzkąwięzią,która
łączySaladynazNatanemiTemplariuszem[1].Torozumwytwarza
prawdziwąunięmiędzydwomaosobami.Zkoleiakcentowanie
człowieczeństwajakoopartegonatym,corozumne,rodziideał
tolerancjiijejpochwałę.JednakprzekonanieLessinga,żewgłębi
każdegoznas–pomimoodmiennychpoglądów,obyczajów
iwzorcówzachowania–mieszkatasamaludzkaistota,atakżejego
szacunekdlawszystkiego,coludzkie,niepochodzązafirmacji
rozumujakoczegośczystoformalnego;jestraczejtak,żeidea
tolerancjipozostajewścisłymzwiązkuzwyznawanąprzezLessinga
koncepcjąprawdy,którąnadobrąsprawęmożnazrozumiećjedynie
wkontekściejegomyśliteologicznejifilozofiidziejów.
WepoceOświeceniaprawdagdzieśznika;poprostuniktjejnie
potrzebuje.Ważniejszeodprawdystajesięjejposzukiwanieprzez
człowieka.„Nieprawda,którąmożnaposiąść,leczraczejszczery
