Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
Wśródnajstarszychzachowanychzapiseksądówmiejskichwymienićtrzeba
fragmentynajstarszejksięgimiejskiejOlkusza(zpierwszejpołowyXIVw.)27.
Czternastowieczneksięgimiejskiezinteresującegonasobszaruzachowałysię
pozatym,zdrugiejpołowytegostulecia,zKazimierza(od1369r.)28iBiecza(od
1388r.)29.Zpewnościąniebyłytojedyneośrodkiposiadającewówczaskancelarie,
zważywszynasporąliczbęwzmianekopisarzachmiejskich,zatrudnianychprzez
rajców30.Niezmieniatojednakfaktu,żezjawiskopiśmiennościmieszczańskiej
wKrólestwiePolskimdodrugiejpołowyXIVw.obserwujemyniemalwyłączniena
podstawieźródełkrakowskich.Wbadaniachnadpóźniejszymokresem,dokońca
opisywanejepoki,takżedominująźródłakrakowskie.Zespółksiągwytworzonych
przeztamtejszeurzędymiejskiejestimponujący.Obokwspomnianejprzedchwilą
księgimiejskiejzpierwszejpołowyXIVw.,dysponujemynajstarszązachowaną
księgąławniczązlat1365-137631.Pozatymzachowałasięjeszczejednaczterna-
stowiecznaksięgaławnicza(zlat1390-1397)isiedempiętnastowiecznych(zlat
1408-1416i1419-1476)32.Kolejnezachowaneksięgiławykrakowskiejpochodzą
zXVIw.,od1500r.poczynając33.Równiebogatajestśredniowiecznaspuścizna
krakowskiegourzęduradzieckiego,obejmującakilkaksiągaktogólnychradyod
1392r.34ikilkanaścietomówrachunków35.Zachowałysięteżksięgiurzęduwójta
zlat1442-1443inastępnieod1476r.36Zespółśredniowiecznychaktkrakowskich
jestnajwiększypodwzględemwielkości(choćnotujemydotkliweluki,choćby
wwypadkuksiągławniczychzostatniejćwierciXVw.)iróżnorodności.Warto
27B.Wyrozumska,FragmentynajstarszejksięgimiejskiejOlkusza,MSH,t.2,1959,z.1,s.49-57.
Więcejnatentematzob.rozdz.II,s.86-87.
28Księgiradzieckiekazimierskie1369-1381i1385-1402.ActaconsulariaCasimiriensia1369-1381
et1385-1402,wyd.A.Chmiel,Kraków1932.
29NajdawniejszaksięgasądowamiastaBiecza,wyd.B.Ulanowski,w:ArchiwumKomisyiPraw-
niczejPAU,t.5,Kraków1897,s.401-450.
30Zob.rozdz.III,s.136.
31Księgiławniczekrakowskie;wiadomo,żeistniałastarszaksięga,zawierającazapiskiod1340r.;
B.Wyrozumska,KancelariamiastaKrakowawśredniowieczu,Kraków1995,s.69.
32AMK,sygn.2-8(księgiosygn.2-6zostałyumieszczonenastronachinternetowychMało-
polskiejBibliotekiCyfrowej,http://mbc.malopolska.pl).Zob.teżB.Wyrozumska,Kancelaria...,s.69.
33AMK,sygn.9(ScabinaliaInscriptiones1500-1513),10(1513-1528).
34AMK,sygn.427-432.Zob.B.Wyrozumska,Kancelaria...,s.63n.Częśćnajstarszejksięgi
radzieckiejzostałaopublikowana(NKiRMK);zob.teżeadem,Zapiskizksięgiradzieckiejkrakowskiej
zlat1399-1400.Uzupełnieniedowydawnictwa„NajstarszeksięgiirachunkimiastaKrakowa”,SH,
t.35,1992,z.1(136),s.89-110.Całośćksiągosygn.427-429opublikowanona:http://mbc.malo-
polska.pl.Osobnąserięstanowiąksięgiprzyjęćdoprawamiejskiego,opublikowanew:Księgiprzy-
jęćI;KsięgiprzyjęćdoprawamiejskiegowKrakowie1507-1572.LibriiuriscivilisCracoviensis
1507-1572,wyd.A.Kiełbicka,Z.Wojas,Kraków1993.
35AMK,sygn.1587-1600(lata1390-1524).Zachowałysiętakżeaktapóźniejsze.
36AMK,sygn.83-123(AdvocatialiaCracoviensia1476-1530);Księgawójtowskakrakowska1442-
-1443.RegistrumdominiadvocatiCracoviensis1442-1443.ZezbiorówArchiwumPaństwowegowKra-
kowie,wyd.M.Niwiński,K.Jelonek-Litewka,A.Litewka,Kraków1995(FontesCracovienses,t.3).
